Spojrzenie matematyka na teorię ewolucjiCzas czytania: 12 min

W podręczniku do fizyki Paul Peter Urone i Roger Hinrichs piszą: „Jednym z najbardziej zdumiewających uproszczeń w fizyce jest twierdzenie, że już tylko cztery różne oddziaływania fizyczne wystarczą do wyjaśnienia wszystkich znanych nam zjawisk”¹. Często zwracam uwagę, że jeśli nie przyjmuje się teorii inteligentnego projektu, to trzeba zaakceptować dominujący we współczesnej nauce pogląd materialistyczny, zgodnie z którym wszystko jest skutkiem działania sił nieinteligentnych². W nowym filmie wideo zatytułowanym A Mathematician’s View of Evolution [Spojrzenie matematyka na teorię ewolucji]³ uznaję ten pogląd za niedorzeczność: wskazuję, że jeśli uważa się, że w procesie powstania i ewolucji życia lub ewolucji ludzkiej inteligencji żadnego udziału nie miał projekt, to w zasadzie przyjmuje się, że kilka nieinteligentnych oddziaływań fizycznych było w stanie tak przeorganizować cząstki elementarne na Ziemi, aby powstały komputery, statki kosmiczne i smartfony.

Na wielu ludziach nie sprawia to najmniejszego wrażenia. Ich zdaniem dzięki nauce całkiem dobrze rozumiemy już, jak cywilizacje mogą powstawać na pozbawionych życia planetach. Istnieją jednak co najmniej cztery problemy, które nauka musi rozwiązać, aby mogła wyjaśnić tę kwestię bez odwoływania się do inteligentnego projektu:

1. (Pochodzenie życia) Jak przypadkowe reakcje chemiczne wytworzyły pierwszą istotę żywą?
2. (Reprodukcja) W jaki sposób istoty żywe potrafią same się replikować i przekazywać swoje obecne złożone struktury potomkom, pokolenie po pokoleniu, unikając znacznej degradacji struktur?
3. (Ewolucja) Jak akumulacja błędów replikacji mogła w ciągu milionów lat prowadzić do powstawania coraz bardziej złożonych roślin i zwierząt?
4. (Ewolucja obdarzonych inteligencją ludzi) Jak ten proces ewolucji wytworzył w końcu obdarzonych inteligencją i świadomością ludzi, którzy potrafią projektować komputery, statki kosmiczne i smartfony?

Przyjrzyjmy się wszystkim tym problemom.

Problem 1. Niemal wszyscy naukowcy przyznają, że wciąż jeszcze nie rozumiemy, jak pierwsza komórka powstała z materii nieożywionej. Na przykład debata między Jamesem Tourem, chemikiem z Uniwersytetu Rice’a, a badaczami pochodzenia życia dotyczy tego, czy „wiemy cokolwiek” o tym, jak mogło się to wydarzyć⁴.

Problem 2. Nieustannie obserwujemy, jak istoty żywe same się replikują, w związku z czym może się nam wydawać, że wiemy, jak ten proces przebiega, a w próbach wyjaśnienia ewolucji samoreplikację uznajemy za pewnik. Mając do dyspozycji zaawansowaną technologię, wciąż jednak sami nie jesteśmy w stanie skonstruować samoreplikujących maszyn – dokumentuję to w artykule opublikowanym w 2023 roku na łamach czasopisma „BioCosmos”⁵. Gdy maszynę wyposażamy w kolejne nowinki technologiczne, aby przybliżyć ją do osiągnięcia celu samoreprodukcji, to jedynie oddalamy się od tego celu, ponieważ teraz musimy sprawić, żeby samoreprodukcji uległa jeszcze bardziej złożona maszyna. W gruncie rzeczy nie rozumiemy więc, w jaki sposób istoty żywe potrafią przekazywać potomkom swoje obecne złożone struktury, nie mówiąc już o tym, jak w toku ewolucji są w stanie wykształcać struktury coraz bardziej złożone.

Problem 3. Powszechnie uważa się, że darwinowska teoria doboru naturalnego oddziałującego na skutki losowych błędów replikacji (mutacji) jest w stanie wyjaśnić proces ewolucji. W istocie jednak wraz z każdym nowym biologicznym i biochemicznym odkryciem niewiarygodna teoria Darwina w jeszcze większej mierze traci na wiarygodności.

W 1960 roku harwardzki paleontolog George Gaylord Simpson napisał: „Znany nam zapis kopalny pokazuje, że większość taksonów pojawia się nagle. […] Luki między gatunkami występują sporadycznie i często są małe. Luki między rzędami, gromadami i typami mają charakter systematyczny i niemal zawsze są duże”⁶.

Jeśli zastanawiasz się, jak powinny wyglądać stopniowe przejścia między głównymi grupami zwierząt, to powinieneś rozumieć, dlaczego na ogół nie obserwujemy ich w zapisie kopalnym. Stopniowy rozwój nowych narządów lub układów narządów, który dałby początek nowym rzędom, gromadom i typom, wymagałby wykształcenia się nowych, ale jeszcze nieużytecznych cech. To oczywiste, że rozwoju nowych narządów poprzez ich początkowe, nieużyteczne stadia nie da się wyjaśnić działaniem doboru naturalnego, ponieważ nowe cechy nie dają żadnej przewagi selekcyjnej, zanim staną się użyteczne. Cechy, które są nieużyteczne, dopóki dobrze się nie rozwiną lub nie będą niemalże doskonałe, określa się mianem „nieredukowalnie złożonych” – termin ten wprowadził w książce Czarna skrzynka Darwina⁷ Michael J. Behe, biochemik z Uniwersytetu Lehigh. Cechy i procesy nieredukowalnie złożone są w organizmach żywych powszechne, zwłaszcza na poziomie mikroskopowym – Behe szczegółowo udokumentował to w swojej klasycznej już książce.

W gruncie rzeczy rozwój – stopniowy bądź nie – nowych narządów lub innych nieredukowalnie złożonych cech poprzez ich nieużyteczne stadia mógł być kierowany wyłącznie przez proces obdarzony dalekowzrocznością, zdolny do wybiegnięcia naprzód i przewidzenia ich przyszłych funkcji. Oznacza to, że czynnikiem kierującym musiałby być umysł. Nawiasem mówiąc, brazylijski chemik i zwolennik teorii inteligentnego projektu Marcos Eberlin napisał książkę zatytułowaną Dalekowzroczność. Jak biochemia ukazuje plan i celowość życia⁸, którą rekomenduje trzech laureatów Nagrody Nobla⁹.

W pierwszej części filmu wideo zatytułowanego Why Evolution Is Different¹⁰ [Dlaczego teoria ewolucji różni się od innych koncepcji] przedstawiłem dalszą argumentację na rzecz twierdzenia, że ważne nowe cechy nie pojawiają się w zapisie kopalnym stopniowo i że nawet gdyby się w taki sposób pojawiały, to nie dałoby się ich wyjaśnić działaniem doboru naturalnego. Przytaczam między innymi opublikowane w „New York Times News Service” sprawozdanie ze spotkania, które odbyło się w 1980 roku w Muzeum Historii Naturalnej w Chicago i w którym uczestniczyli „prawie wszyscy czołowi ewolucjoniści”. Oto fragment tego sprawozdania:

Karol Darwin wiedział jednak, że starając się wyjaśnić różnice między głównymi grupami organizmów za pomocą doboru naturalnego, stąpa po grząskim gruncie. W jego czasach zapis kopalny nie ukazywał stopniowych przejść między takimi grupami, ale sugerował on, że przyszłe odkrycia kopalne dostarczą brakujących ogniw. „Wzorzec, który mieliśmy odkryć w ciągu minionych 120 lat, nie istnieje” – stwierdził Niles Eldredge, paleontolog z Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku. Eldredge przypomniał uczestnikom spotkania o tym, co wielu łowców skamieniałości obserwowało, próbując ustalić, jaki był przebieg historii danego gatunku ukazywany w kolejnych warstwach pradawnych osadów. Gatunki po prostu pojawiają się w danym punkcie czasu geologicznego, przez kilka milionów lat trwają w postaci niemal niezmienionej, po czym znikają z zapisu kopalnego. Odnotowujemy niewiele – niektórzy powiedzieliby nawet, że żadnych – przykładów stopniowego przekształcania się jednego gatunku w inny¹¹.

W artykule opublikowanym w 2022 roku na łamach magazynu „The Guardian”, zatytułowanym Do We Need a New Theory of Evolution? [Czy potrzebujemy nowej teorii ewolucji?], przedstawiono standardowe darwinowskie wyjaśnienie ewolucji oczu i stwierdzono:

Takie jest podstawowe wyjaśnienie ewolucji, podawane w niezliczonych podręcznikach i bestsellerach popularnonaukowych. Według rosnącej liczby naukowców problem polega na tym, że to wyjaśnienie jest niedorzecznie prymitywne i zwodnicze. Przede wszystkim w punkcie wyjścia zakłada już ono istnienie komórek światłoczułych, soczewek i tęczówek, nie wyjaśniając, skąd się one w ogóle wzięły. […] Standardowa teoria nie ma zresztą problemu wyłącznie z wyjaśnieniem oczu. „Pierwsze oko, pierwsze skrzydło, pierwsze łożysko – jak one powstały? Pragnienie wyjaśnienia tego typu zagadnień stanowi główną motywację dla uprawiania biologii ewolucyjnej” – mówi Armin Moczek, biolog z Uniwersytetu Indiany. „Wciąż jednak nie dysponujemy dobrym rozwiązaniem. Klasyczna idea stopniowych zmian, następowania jednego szczęśliwego przypadku naraz, ponosi jak dotąd wyłącznie porażki”¹².

W 2004 roku w czasopiśmie „Protein Science”¹³ ukazał się artykuł Michaela J. Behego i Davida W. Snoke’a, których wnioski w następujący sposób podsumował Stephen C. Meyer w książce Wątpliwość Darwina:

[Behe i Snoke] oszacowali, ile czasu zazwyczaj może zająć zajście dwóch, trzech lub większej liczby skoordynowanych mutacji. Ustalili, że ogólne prawdopodobieństwo nastąpienia wielu mutacji w ścisłej (funkcjonalnie istotnej) koordynacji względem siebie byłoby „zaporowo” niskie – prawdopodobnie zajęłoby to niezwykle długi czas, znacznie przekraczający wiek Ziemi¹⁴.

To dlatego darwiniści muszą zakładać, że postęp ewolucyjny był w wielkiej mierze stopniowy, mimo że dane empiryczne wskazują na coś przeciwnego.

Problem 4. Wyjaśnienie, jak wyewoluowali obdarzeni inteligencją i świadomością ludzie, jest szczególnie trudne. Problem ludzkiej świadomości najlepiej chyba oddaje opis, który przedstawiłem w punkcie 5 mojego filmu wideo A Summary of the Evidence for Intelligent Design [Podsumowanie świadectw inteligentnego projektu]:

Oto pochodzące z lat pięćdziesiątych XX wieku zdjęcie trójki dzieci. Jednym – i tylko jednym – z tych dzieci jestem ja. Obserwowałem świat z wnętrza jednego z tych dzieci. Widziałem każdy obraz, który dotarł do oczu tego dziecka, słyszałem każdy dźwięk dochodzący do jego uszu i czułem jego ból, gdy przewróciło się ono na chodniku. Jak znalazłem się we wnętrzu jednego z tych dzieci? Takie pytania rzadko kłopoczą ewolucjonistów. Mówią oni o ewolucji człowieka, tak jakby byli zewnętrznymi obserwatorami, i najwyraźniej nigdy nie zastanawiają się, jak znaleźli się we wnętrzu jednego z badanych przez siebie zwierząt. Według nich ludzkie mózgi to jedynie skomplikowane komputery, a w związku z tym w celu wytłumaczenia, skąd się wzięliśmy, wystarczy wyjaśnić przebieg ewolucji tych mechanicznych mózgów. Nawet gdyby byli w stanie wytłumaczyć, jak wyposażone w mechaniczne mózgi zwierzęta wyewoluowały z pierwotnego szlamu, to i tak bez odpowiedzi pozostałoby najważniejsze pytanie (to, nad którym ewolucjoniści zdają się nigdy nie zastanawiać): jak znalazłem się we wnętrzu jednego z tych zwierząt?¹⁵

Wnioski

Oto wypowiedź z filmu wideo A Mathematician’s View of Evolution:

Matematyków uczy się, aby preferowali prostotę. Kiedy mamy wybrać między argumentem prostym i klarownym a długim, zawiłym i pełnym niezweryfikowanych elementów kontrargumentem, przyjmujemy argument prosty, nawet zanim znajdziemy błędy w argumencie bardziej złożonym. Wiemy, że w tym drugim argumencie muszą występować błędy – i jeśli zaczniemy ich szukać, to w końcu je znajdziemy¹⁶.

Przekonuje mnie prosty, klarowny argument na rzecz inteligentnego projektu, który przedstawiłem w tym filmie, ponieważ wiem, że w długim, zawiłym kontrargumencie muszą występować błędy i że – bardzo delikatnie mówiąc – roi się w nim od niezweryfikowanych elementów.

Przedstawiam ten prosty argument od 25 lat i dużą frustrację wzbudza we mnie, że według wielu ludzi „opinia matematyka ma w istocie niewielkie znaczenie, ponieważ liczą się wyłącznie opinie »ekspertów« w danej dziedzinie: nie można dojść do żadnego wniosku, zanim nie dokona się uważnej analizy biologicznych i biochemicznych szczegółów”. Jest to niewątpliwie rozsądny sposób podchodzenia do większości problemów naukowych, ale jeśli nie przekonują cię moje proste argumenty, to zachęcam do obejrzenia filmów wideo (zwłaszcza części 3–6), w których Michael Kent prezentuje „12 najnowszych odkryć, które zmieniły kształt debaty o projekcie we Wszechświecie”¹⁷ i analizuje pewne zdumiewające szczegóły biochemiczne. Czy to cię przekonuje? Sądziłeś, że samodzielne działanie nieinteligentnych sił jest w stanie doprowadzić do takiego przeorganizowania fizycznych cząstek elementarnych, aby powstały smartfony?

Granville Sewell

Tekst nadesłany do redakcji portalu „W Poszukiwaniu Projektu”.

Przekład z języka angielskiego: Dariusz Sagan

Literatura: