W Poszukiwaniu ProjektuPodcasty - W Poszukiwaniu Projektu

Fundacja En Arche · Ewoluowanie mowy, czyli ubieranie rzeczywistości w słowa

„Natura wie, co robi” – twierdzi prof. Irena Polewczyk, logopeda z Uniwersytetu Śląskiego. Jak się okazuje, a potwierdza to nauka, pozornie przypadkowe rzeczy, stany czy działania naszego organizmu bądź interakcje mają swoje niebagatelne znaczenie dla rozwoju mowy u człowieka, a w konsekwencji dla jakości i pełni jego życia.

W czwartej i ostatniej części rozmowy z panią profesor rozmawiamy o teorii inteligentnego projektu, pasji odkrywania i zachwycie nad drobiazgami, o nazywaniu rzeczy po imieniu i dystansie badacza do siebie. Zwracamy też uwagę na ważność współpracy uczonych i wartość wzajemnego inspirowania się odmiennymi sposobami myślenia i poszukiwania właściwymi dla kolegów-naukowców, w tym przypadku zwłaszcza kobiet. Rozmowę można by skomentować znaną maksymą Sokratesa „Wiem, że nic nie wiem”, wyrażającą pokorę naukowca wobec badanej rzeczywistości.

Tę część wywiadu zaczyna spostrzeżenie, jakiego dokonali naukowcy patrząc na znany obraz Wyspiańskiego przedstawiający dziewczynkę z otwartą buzią. O czym to odkrycie świadczy? – o tym w rozmowie. Zaprasza Mira Jankowska.

Wszystkie podcasty w cyklu „En jak nauka” znajdują się na portalu W poszukiwaniu projektu www.wp-projektu.pl w zakładce Media-Podcasty.

Fundacja En Arche · Zanim zaczniesz mówić, czyli po co nam interakcje?

Ile czasu rozmawiamy z dziećmi? Jak długo się z nimi bawimy? Na ile afirmujemy pierwsze wysiłki wypowiadania się małego człowieka? Te wspierające reakcje ze strony rodzica wpływają na rozwój mowy w pierwszym etapie życia istoty ludzkiej. Mowa jest bowiem naśladowaniem tego, co widzimy i słyszymy. Wymaga interakcji ze strony dorosłych. Brak tych bodźców lub ich niewłaściwe pochodzenie potrafią poważnie zaburzyć rozwój tej zdolności. Bez głużenia i gaworzenia nie będzie sprawnego mówienia.

O przeszkodach anatomicznych w mówieniu, np. krótkim wędzidełku czy wadach zgryzu oraz wartości współpracy logopedy z różnymi specjalistami, takimi jak lekarz, ortodonta czy laryngolog rozmawiamy z prof. Ireną Polewczyk, logopedą z Uniwersytetu Śląskiego.

Zastanawiamy się też, jak sobie radzili nasi przodkowie z wadami wymowy czy trudnościami w mówieniu. I wreszcie dokonujemy pewnego detektywistycznego odkrycia dzięki obrazowi Wyspiańskiego. Innymi słowy zdradzamy, o czym logopedzie mówi widok dziecka z otwartą buzią.

Oto trzecia część rozmowy z prof. Ireną Polewczyk, naukowcem i logopedą terapeutą. Poprzednie dwie odsłony wywiadu można znaleźć na portalu W poszukiwaniu projektu www.wp-projektu.pl w zakładce Media-Podcasty. Zaprasza Mira Jankowska

Fundacja En Arche · Mówienie i słyszenie, czyli oporne zmysły

„Chodzi mi o to, aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa” – mawiał Słowacki. Ta szczytna myśl i przesłanie wieszcza może się dziś z trudnością realizować ze względu na coraz częstsze kłopoty w mówieniu i słyszeniu występujące u młodego pokolenia. Wydawałoby się, że nowinki techniczne i najnowsze osiągnięcia w obszarze IT wyłącznie służą człowiekowi pomocą. Tymczasem źle używane wpływają na zaburzenia zmysłów takich, m.in. takich jak mowa i słuch, a niekiedy powodują wręcz ich dysfunkcje, twierdzi prof. Irena Polewczyk, logopeda, naukowiec i praktyk, czyli terapeuta mowy, dyrektor Instytutu Pedagogiki w Uniwersytecie Śląskim.

Technicyzacja życia to tylko jeden z czynników utrudniających wzajemną komunikację współczesnego człowieka. Badania naukowe wykazują, że ludzka mowa napotyka na coraz więcej przeszkód spowodowanych… rozwojem cywilizacyjnym i przeobrażaniem się w związku z tym kontaktów międzyludzkich. W rozmowie pada też przykład jednej z warszawskich szkół, w której modyfikacja architektoniczna i budowlana – zasugerowana przez logopedów i akustyków – doprowadziła do znacznie lepszych standardów pracy nauczycieli i uczniów.

Profesor Polewczyk jest gościem cyklu „En jak nauka” już drugi raz. Pierwsza część wywiadu jest do odsłuchania w zakładce Media-Podcasty na portalu W poszukiwaniu projektu wp-projektu.pl. Na spotkanie z naszym gościem zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Kamienie w ustach, czyli czy mówienie jest oczywistością?

Nauka w służbie praktyki! Wydawałoby się, że mowa i jej używanie jest czymś oczywistym dla ludzi. Tymczasem, jak słyszymy w rozmowie z Ireną Polewczyk, profesorem logopedii z Uniwersytetu Śląskiego, może być ona głazem przytłaczającym człowieka. Wiedza o aparacie mowy i wpływie poszczególnych organów naszego ciała na właściwą artykulację może ratować ludziom życie. I choć stwierdzenie to można by uznać za przesadę, to wystarczy wyobrazić sobie kogoś, kto ma problemy z jąkaniem się czy poważnym seplenieniem, bądź inną dysfunkcję mowy. Nierzadko te przypadłości „dyskwalifikują” osobę, a raczej ona sama wycofuje się z życia społecznego.

O tym, jak mowa jest ważną zdolnością, wiedział już Demostenes i dlatego pracował nad jej jakością wkładając sobie w usta kamień i próbując przekrzyczeć szumiący potok. Od tej zdolności zależy często szczęście i spełnienie człowieka, a na pewno odwaga zabierania głosu w przestrzeni publicznej, czyli pełnowartościowe bycie w społeczeństwie.

Jak się okazuje w naszych czasach problemy z mową stają się coraz częstsze. Mają różną genezę, jak również różnorakie skutki. Profesor Irena Polewczyk, dyrektor Instytutu Pedagogiki UŚ od lat zajmuje się tą dziedziną zarówno od strony naukowej, jak i praktycznej, jako terapeuta. Pierwsza część tej rozmowy dotyczy między innymi tego, jak dzieciństwo obecnych maluchów zadecyduje o jakości ich życia w niedalekiej przyszłości. Nauka zwana logopedią jest w tym procesie niezbędnie przydatna. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Budowanie na piasku, czyli druzgotanie mniemania

Rozmowa, której Państwo zamierzają posłuchać, jest efektem dyskusji, jaka wywiązała się po opublikowaniu na stronie fundacji En Arche W poszukiwaniu projektu artykułu pod tytułem „Wzloty i upadki dogmatów naukowych”. Jego autorem jest profesor Andrzej Myc, biolog-immunolog z Uniwersytetu w Michigan. W publikacji profesor zwraca uwagę na fakt, że koncepcje naukowe, zwłaszcza dotyczące pochodzenia człowieka i Wszechświata, zderzają się z nowymi odkryciami ludzkości, co powoduje zwykle dezaktualizację obowiązujących dotąd ustaleń. Tak było w przypadku odkryć Galileusza i Kopernika, które obaliły model Ptolemeusza, czy Watsona i Cricka odkrywców struktury DNA i zrozumienia roli, jaką odgrywa ono w komórce, a przy okazji ustanawiających kolejny, centralny dogmat biologii molekularnej. Takich rewolucyjnych przemian różne dziedziny nauki odnotowały całkiem sporo.

Jak więc pokazuje historia myśli ludzkiej, nie możemy się odwołać do niczego, co jest absolutnie pewne, gdyż fundamenty nauki nierzadko drżały. Coś, co nam się przez wieki wydawało pewnikiem, dzisiaj takim już nie jest. Potwierdzają to naukowe argumenty.

Artykuł „Wzloty i upadki dogmatów naukowych” poruszył umysły i zmobilizował do zadania pytań. W tej rozmowie profesor Myc odpowiada swoim wirtualnym interlokutorom i tłumaczy zawarte w publikacji tezy. A przy okazji porusza następujące wątki: źródeł instrukcji zapisanej w genach, informacji zawartej w DNA, mRNA i białkach, jej tłumaczeń i translacji, śmieciowego DNA oraz ignorancji, która stara się niekiedy zastąpić wiedzę. Uczony pozostawia też słuchacza z retorycznym pytaniem „Gdzie jest powiedziane, że rzeczywistość, natura, wszystko co istnieje, musi podlegać naszemu zrozumieniu?”.

A jednak chciałoby się wiedzieć…

Na kolejną rozmowę w cyklu „En jak nauka” zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Konserwa naukowa, Mickiewicz i podejście inżynieryjne

W trzecim spotkaniu z profesorem Januszem Boratyńskim, inżynierem chemikiem, twórcą Laboratorium Chemii Biomedycznej w Instytucie immunologii Polskiej Akademii nauk we Wrocławiu rozmawiamy…
o koncepcjach naukowych, które wyprzedzają swój czas,
o zmaganiach zwolenników ID z przekonaniami sympatyków teorii Darwina,
o dogmatach naukowych i przekraczaniu utartego sposobu myślenia oraz tego konsekwencjach,
o konserwie naukowej i skojarzeniach z tabunem koni,
o makrofagach i naukowych projektach edukacyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży, a także o oczekiwaniach profesora Boratyńskiego wobec nauczycieli i naukowców.
Rozmowę kończy zaproszenie do niestandardowego spojrzenia na Hipolita Cegielskiego i Adama Mickiewicza, czyli przez pryzmat wydobywający ich „inżynieryjnego ducha”, tak ważnego naukowo i społecznie. Zaprasza autorka cyklu „En jak nauka” Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Spokój i zimna krew, czyli zarządzanie projektami naukowymi

Co to znaczy mieć „duszę inżyniera”? Dlaczego właśnie inżynier, zdaniem profesora Janusza Boratyńskiego, znajduje się na szczycie hierarchii naukowej i społecznej? A poza tym w kolejnym podcaście z cyklu „En jak nauka”…

– o inspirowaniu do myślenia krytycznego dużych i małych, a zwłaszcza o unikaniu wchodzenia w koleiny myślowe,
– o zarządzaniu zespołami naukowymi i radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi oraz rozbrajaniu problemów humorem,

– o przekraczaniu trudności związanych z projektami naukowymi i cierpliwych zmaganiach, aby osiągnąć wymarzony cel,

– o uniwersalnych cechach i regułach dobrego zarządzania, takich jak uczciwość, przejrzystość i jasność celów,
– o nanokurzu i nanoszparze, czyli o umiejętności rozmawiania z jednostkami kontrolującymi projekty, a zwłaszcza z osobami, które niekoniecznie mają wiedzę specjalistyczną, a muszą oceniać projekt i co ma do tego „Skrzypek na dachu”.

Oto wątki podjęte w drugiej części rozmowy z nietuzinkowym prof. Januszem Boratyńskim, inżynierem chemikiem, twórcą i szefem Laboratorium Chemii Biomedycznej w Instytucie Immunologii PAN we Wrocławiu. Miłego słuchania! Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Gdyby Sienkiewicz poznał Bujwida, czyli etos naukowca

Uprawianie nauki kosztuje. I to nie tylko w rozumieniu funduszy, które trzeba zdobyć, żeby prowadzić badania. Kosztuje także w sensie moralnym i etycznym. Tym razem w cyklu „En jak nauka” opowieść o wierności sobie tuzów polskiej nauki takich jak Jan Czochralski, Ludwik Hirszfeld czy Feliks Jaroszyński wykreślonych na jakiś czas z kart historii przez ludzi małych. Także o inwestowaniu w młodzież i wyszukiwaniu talentów, a raczej o inspirowaniu dzieci młodszych i starszych do myślenia, zwłaszcza krytycznego, oraz o uprawianiu nauki poprzez zabawę, na przykład przez wymyślanie wynalazków czy prostych udogodnień. I wreszcie o wierności sobie, uczciwości naukowej i solidarnej pracy zespołowej.

Wszystkie te wątki w kontekście dyskusji między sympatykami teorii inteligentnego projektu, a zwolennikami koncepcji Darwina nabierają nowego znaczenia i dają do myślenia. Warto wsłuchać się w rozmowę z profesorem Januszem Boratyński, inżynierem chemikiem, pracownikiem Laboratorium Chemii Biomedycznej w Instytucie Immunologii PAN we Wrocławiu. Pan Profesor jest także fascynatem nauczania, promowania wiedzy i wykorzystywanie jej dla lepszego życia. Oprócz ogromnej erudycji i talentu gawędziarza można pozazdrościć profesorowi Boratyńskiemu radości życia i ciekawości dziecka, czego każdemu życzymy. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Czy homo sapiens będzie miał konkurentów?

Tym razem w rozmowie z profesorem Zbigniewem Wróblewskim z KUL, filozofem przyrody i specjalistą od umysłu, poruszone zostają następujące wątki: manipulacja, także wśród zwierząt, która była inspiracją dla wyścigu zbrojeń, kwestie talentów, kreatywności człowieka i tego, co ją wzmacnia, a co osłabia. Rozmowa dotyczy też sztucznej inteligencji słabej i mocnej, czyli tej samoświadomej, oraz na ile może ona próbować zastąpić człowieka, a nawet przejąć nad nim kontrolę. Pojawia się też wątek transhumanizmu, który głosi, że „dosyć czekania na to, co ewolucja zrobi w biosferze, zacznijmy konstruować na nasz obraz i podobieństwo człowieka oraz jego los, bo nie może być on poddany przypadkowi”, czyli o ulepszaniu i modyfikowaniu genetycznym człowieka. I wreszcie o wyobraźni, która bazuje na doświadczeniach i o sposobach asymilowania danych, którymi owe doświadczenia są. Mira Jankowska zaprasza na drugą część wywiadu z prof. Zbigniewem Wróblewskim trochę w obszar „science-fiction”, które z „fiction” staje się „reality”.

Fundacja En Arche · Świat Zombie, czyli co by było, gdyby nas pozbawiono umysłu

Tym razem w cyklu rozmów z uczonymi „En jak nauka” zajmiemy się bytami psychicznymi o określonych zdolnościach poznawczych i emocjonalnych, czyli zwierzętami i ludźmi. W jaki sposób badania prowadzone na umysłach zwierząt pomagają naukowcom odkrywać mechanizmy potrzeb, pragnień, uczuć człowieka? Czy umysł ludzki pomaga też zgłębiać umysł zwierzęcia? Jak funkcjonują w nas pamięć, wyobraźnia, tworzenie pojęć, percepcja zmysłowa? Co naukowcy odkrywają wynikając w umysłowość animal rationale, jak mawiał Arystoteles? Na ile Darwin przyczynił się do pogłębienia tej wiedzy i wreszcie czy teoria inteligentnego projektu może mieć zastosowanie w badaniach nad umysłowością istot rozumnych? To wątki, które porusza Mira Jankowska w rozmowie z prof. Zbigniewem Wróblewskim, filozofem przyrody, zafascynowanym ludzkim umysłem, wykładowcą w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Zapraszamy na pierwszą część tego spotkania.

Fundacja En Arche · Zwarcie sumo, czyli ewolucjonizm kontra ID

O pewności i wątpliwościach w nauce, o pokorze jako drodze do szukania prawdy. O ciekawości uczonego, epistemicznych układach odniesienia oraz o tym, dlaczego jednym puzzle wiedzy układają się w teorię inteligentnego projektu, a drugim w teorię ewolucji. I wreszcie o miłości do wiedzy oraz dziecięcej ciekawości. W cyklu „En jak nauka” kontynuacja spotkania z prof. Andrzejem Mycem, biologiem immunologiem z Uniwersytetu w Michigan, na temat starych i nowych dogmatów w nauce, ale też przemian w stylu myślenia i o wieży Babel, w której czasem tkwią naukowcy. W rozmowie pojawia się nawiązanie do artykułu autorstwa profesora Myca pt. „Wzloty i upadki dogmatów naukowych”. Przed Państwem druga część wywiadu z tym uczonym. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Lunatycy, czyli dogmaty i zygzaki nauki

Zagadnienie, które wydawałoby się w naukach nie powinno mieć miejsca, to kwestia… dogmatów naukowych. Czy takowe istnieją? „Wiara w paradygmaty naukowe, którą wynieśliśmy ze szkoły, towarzyszy nam aż do czasu, kiedy społeczność uczonych nie zaakceptuje nowego punktu widzenia. Przypomnijmy sobie geocentryczny model Ptolemeusza. Był niepodważalnym dogmatem przez trzynaście wieków, aż w końcu pomimo gorących i zajadłych polemik, dyskusji i obrzucania zwolenników za i przeciw obelgami, doszło do zaakceptowania heliocentrycznego modelu i uznania go za kolejny dogmat naukowy. Jest to historia dobrze znana, choć przyjmowana ze szczyptą refleksji, że tak było kiedyś, ale współczesne dogmaty naukowe są niepodważalne’ – to słowa prof. Andrzeja Myca, biologa-immunologa z Uniwersytetu w Michigan. Tym razem on jest gościem Miry Jankowskiej w cyklu rozmów z uczonymi „En jak nauka”. Warto posłuchać!

Fundacja En Arche · Bunt macic i nauka jako nowa religia?

W cyklu rozmów pt. „En jak nauka” ostatnia już część wywiadu-rzeki z profesorem Kazimierzem Jodkowskim, filozofem przyrody i nauki, niezwykłym człowiekiem i wybitnym specjalistą w kwestiach dotyczących m.in. neodarwinizmu i teorii inteligentnego projektu. Rozmowa tym razem dotyczy metodologii naturalistycznej jako wstępnego założenia, które dzisiaj traktowane jest jako pewnik naukowy. Pojawia się też problem mechanistycznego rozumienia przyrody, czego efektem jest podobne traktowanie człowieka. Pada pytanie o konsekwencje społeczne i kulturowe naturalizmu w nauce, a także o Filozoficzne Aspekty Genezy – czasopismo, które założyła grupa uczonych z Uniwersytetu w Zielonej Górze. Wreszcie pojawia się pojęcie „arche”, a tym samym zagadnienie dotyczące źródeł rzeczywistości, jej fundamentalnej zasady. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Nauka na manowcach? Rzecz o epistemicznych układach odniesienia

Czy istnieje rzeczywistość obiektywna? Czy naukowiec może być neutralny w poznawaniu rzeczywistości? Jaki wpływ ma światopogląd na sposób uprawiania nauki? Co zatem warunkuje takie, a nie inne poznawanie i opisywanie świata? Czym zatem są epistemiczne układy odniesienia – nowa koncepcja zaproponowana przez profesora Kazimierza Jodkowskiego, filozofia nauki, specjalisty w dziedzinie ewolucjonizmu i teorii inteligentnego projektu. Takie wątki poruszamy w czwartej już części naszego wywiadu-rzeki z uczonym z Uniwersytetu w Zielonej Górze. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Mount Rushmore i wić bakteryjna, czyli naukowe podchody

Tym razem w cyklu spotkań z naukowcami „En jak nauka” o kryteriach rozpoznawania inteligentnego projektu: o układach nieredukowanie złożonych, specyfikacji, czyli wzorcu wskazującym na projekt i filtrze Dembskiego. Za przykład służą Góra Rushmore w Pd. Dakocie i wić bakteryjna. Rozmówcą Miry Jankowskiej jest ponownie prof. Kazimierz Jodkowski, filozof nauki z Uniwersytetu w Zielonej Górze. W obszarze zainteresowań Profesora znajdują się także filozofia przyrody, relacja nauka – religia, spór ewolucjonizm – kreacjonizm oraz teoria inteligentnego projektu. Oto trzecia część rozmowy z Uczonym.

Fundacja En Arche · Kryminał i nauka, czyli w poszukiwaniu projektu i projektanta

Przed Państwem druga część rozmowy z prof. Kazimierzem Jodkowskim, filozofem nauki z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Tym razem pytamy o to, czym jest teoria inteligentnego projektu? Kim jest projektant i dlaczego jest z nim tyle nieporozumień oraz dlaczego wersja amerykańska teorii ID prowokuje wiele pytań? Rodzi się zatem intuicja, że być może trzeba inaczej zdefiniować teorię inteligentnego projektu: jako ogólną teorię rozpoznawania projektu – jak sugeruje profesor Jodkowski – i stosować do ideologicznie niezaangażowanych spraw? Pytamy także, w czym może pomóc kryterium nieredukowalnej złożoności Behego oraz dlaczego dodatkowa wiedza z innych obszarów nauki jest tutaj niezbędna. Zastanawiamy się, jak ewolucję rozumiał Darwin i jak Behe argumentuje przeciwko takiemu jej rozumieniu (wątek nt. gradualizmu) oraz co ma do tego osławiona już wić bakteryjna?
Profesor zwraca też uwagę na niewątpliwe osiągnięcia metodologiczne Darwina: twierdzenie, że nauka w swoich wyjaśnieniach nie może odwoływać się do czynników ponadnaturalnych oraz – co kontrowersyjne już – zakazuje wyjaśnień celowościowych. Problem jednak w tym, że w różnych dziedzinach wiedzy wyjaśnienia celowościowe są przyjmowane. Dlaczego zatem w naukach biologicznych tak nie jest? Dlaczego biologiom stosowanie takich wyjaśnień (celowościowych) się nie podoba? Czy nie dlatego, że Darwinowi i ewolucjonistom celowościowość kojarzy się wyłącznie z Panem Bogiem? O czym to świadczy? Jakie w takim razie jest rozumienie ewolucjonizmu przez amerykańskiego uczonego Michaela J. Behego, który choć jest zwolennikiem tej teorii ewolucji, to darwinistą nie jest?
Te kwestie stanowią treść drugiej części rozmowy z prof. Kazimierzem Jodkowskim. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Myśliciel Rodina, czyli czym zajmuje się filozofia?

Co decyduje o tym, że coś jest, albo nie jest filozofią? Czy filozofia i nauka się wykluczają? Czy filozofia w ogóle jest nauką? W rozmowie z prof. Kazimierzem Jodkowskim, filozofem nauki, próbujemy dookreślić, czym zajmuje się filozofia i dlaczego w pewnym sensie nawet teorię Darwina można uznać za filozofię. Pytamy też o to, dlaczego filozofii nie definiujemy poprzez metodę. A przede wszystkim rozmawiamy o teorii inteligentnego projektu i jej amerykańskiej definicji, niekoniecznie poprawnej.
Profesor Kazimierz Jodkowski to wybitna postać polskiej nauki, twórca szkoły filozoficznej zajmującej się teorią inteligentnego projektu i jej relacją z teorią ewolucji.
W cyklu „En jak nauka” Mira Jankowska zaprasza na pierwsza część tej dość ekstrawaganckiej rozmowy z Uczonym z uniwersytetu w Zielonej Górze.

Fundacja En Arche · Uczony czy naukowiec? Rzecz o pokorze i autorytetach w nauce

W cyklu podcastów “En jak nauka” kolejna części rozmowy z prof. Andrzejem Gamianem, biochemikiem, dyrektorem Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. Tym razem szukamy z Profesorem odpowiedzi na pytania: Czy rzeczywistość jest całkowicie poznawalna? Ile już wiemy na jej temat¬¬, dużo czy mało? Zastanawiamy się, czym jest oczekiwanie w pracy naukowej i po co uczonemu intuicja? Wspomnimy też o kruchości dowodów na pochodzenie życia z materii nieożywionej. Ciekawi nas kwestia, dlaczego przypadek w nauce jest istotny. Uczony dzieli się również przemyśleniami i doświadczeniami ze współpracy naukowej z najlepszymi w świecie i tłumaczy, dlaczego autorytety są potrzebne. Tu pada cenne rozróżnienie między określeniami „uczony” a „naukowiec”. Kończymy wątkiem dotyczącym ważności tradycji w nauce i efektami takiego podejścia, czyli potrzebą budowania „swojej szkoły” w myśleniu i naukowym poszukiwaniu.
Zapraszamy na trzecią i ostatnią część rozmowy z profesorem Andrzejem Gamianem. Prowadzi Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Zagadka życia i bogactwo prostoty odżywiania

W drugim odcinku rozmowy z prof. Andrzejem Gamianem, biochemikiem, dyrektorem Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu pojawiają się wątki między innymi ewoluowania wirusów i bakterii na przestrzeni dziejów, ważności biosfery, w jakiej funkcjonuje człowiek oraz skutków globalizmu. Wspominamy też o sposobach stymulowania systemu immunologicznego. Profesor podaje 10 zasad zdrowego odżywiania się, wspomina między innymi o wartości postu (!) i zdrowego stylu życia. Rozmawiamy też o złożoności struktur biologicznych i pytamy, czy mogły one powstać na drodze ewolucji. Oto druga cząstka rozmowy z uczonym z Wrocławia. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Bać się czy nie bać, czyli rzecz o szczepionkach

Polscy naukowcy pracują nad wynalezieniem szczepionki na covid-19. Prof. Andrzej Gamian, biochemik, dyrektor Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu oraz jego zespół są na dobrej drodze do jej odkrycia. W pierwszej części rozmowy z tym naukowcem koncentrujemy się na stanie tych prac i ich innowacyjnym pomyśle oraz na tradycji prowadzenia takich badań w tym rejonie Polski, a jak wiadomo Wrocław to znaczący ośrodek glikobiologii w świecie. Wspominamy więc też uczonych, którzy przyczynili się do tej sławy i poświęcili siły w walce z wirusami i bakteriami. Nie obywa się bez napomknięcia o ewidentnych zaletach, ale też ewentualnych zagrożeniach szczepień, czyli o bezpieczeństwie szczepionek, a przede wszystkim o funkcjonowaniu naszego systemu immunologicznego.

W kolejnych dwu rozmowach z prof. Gamianem pojawiają się wątki między innymi ewoluowania wirusów i bakterii na przestrzeni dziejów czy stymulowania systemu immunologicznego. Profesor podaje 10 zasad zdrowego odżywiania się i takiegoż stylu życia. Mówi też o poznawalności świata, metodologii naukowej, o zaletach i wadach teorii ewolucji oraz pokorze naukowca i o życiu jako cudzie natury. Dzieli się również spostrzeżeniami płynącymi z jego wielorakich międzynarodowych kontaktów i przemyśleniami na temat misji nauki i roli naukowca.

Przed Państwem kolejny odcinek cyklu rozmów „En jak nauka”. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Tajemniczy projektant i próba opisania świata

Poprzednia rozmowa z Andrzejem Zabłotnym, filozofem i informatykiem, doktorantem na Uniwersytecie Łódzkim, dotyczyła kwestii związanych z relacją pomiędzy teorią ewolucji a alternatywną do niej koncepcją inteligentnego projektu. Skoro mowa o projekcie, to czas porozmawiać o projektancie. Kim on jest, czy kim mógłby być oraz jakie są kryteria rozpoznawania twórcy czy twórców owego projektu? Przy okazji powracamy do kwestii rozumienia terminu „nauka” w sensie ścisłym i szerokim oraz konsekwencjach, jakie z tego wynikają. Oto druga część rozmowy. Mira Jankowska zaprasza.

Fundacja En Arche · Czy pochodzimy od małpy, czyli skutki naukowych teorii

O ważności definiowania pojęć, rozumieniu, czym jest teoria w sensie naukowym, o napięciu między ewolucjonizmem a teorią inteligentnego projektu oraz o zarysie historycznym jednej i drugiej koncepcji, a wreszcie o konsekwencjach pewnych wyborów naukowych i ich skutkach etycznych oraz społecznych w rozmowie z Andrzejem Zabołotnym, informatykiem i filozofem, doktorantem na Uniwersytecie Łódzkim. Część 1. Zaprasza Mira Jankowska

Fundacja En Arche · Otwarty umysł, czyli co ma matematyka do przywództwa

W drugiej części rozmowy z matematykiem, doktorem Tomaszem Tkalińskim z Uniwersytetu Warszawskiego porozmawiamy o studentach. Kim są dzisiaj studenci matematyki, jakie mają podejście do pracy, czego oczekują od pracodawcy? Zapytamy też, czy nauka wymaga wyobraźni i dlaczego czasem warto rzucić wyzwanie utartym schematom myślenia i mieć umysł otwarty. Poza tym o wysiłku myślenia, weryfikowaniu utartych schematów myślowych, czynnikach, które wpływają na preferencje w naukowych wyborach, a wreszcie o tym, że nauka to sposób opisywania świata. Mira Jankowska zaprasza.

Fundacja En Arche · Okiełznać ryzyko, czyli matematyczne modelowanie rzeczywistości

Co to znaczy, że “prawda jest prawdą przy tych założeniach, które mamy”? Ile tej prawdy da się wyprowadzić z aksjomatów zatem? Czym jest ryzyko i czy wyraża się liczbowo? Na czym polega budowanie matematycznych modeli ryzyka i czemu one służą? O tym jak przeszłość warunkuje przyszłość i co z tym robi matematyk, który zajmuje się budowaniem modeli ryzyka. Mira Jankowska rozmawia z wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim, matematykiem, dr. Tomaszem Tkalińskim. Część pierwsza rozmowy.

Fundacja En Arche · Angelina Jolie i nowa era w onkologii?

Arsen jako główny czynnik zapadalności na raka piersi? Tak wskazują wyniki badań prowadzonych przez profesora Jana Lubińskiego, genetyka i patomorfologa z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego.

Co mogłaby zrobić Angelina Jolie, gdyby wiedziała o odkryciach szczecińskich naukowców? Jakie znaczenie mają pierwiastki w naszym organizmie, takie jak arsen, selen czy cynk? Jak zmiana metody badania ich obecności w organizmie ludzkim wpływa na pojawiające się korelacje zachorowalności na raka piersi czy krtani? W jaki sposób zmiana diety u osób podatnych genetycznie na zachorowanie na raka poprawiłaby ich przeżywalność? I wreszcie, czy stoimy przed nową epoką w leczeniu chorób onkologicznych? A przy okazji o tym, co myślą genetycy na temat teorii ewolucji i o symbolicznym panowaniu nad tym, co wokół nas…

Na kolejną rozmowę z naukowcem, tym razem prof. Janem Lubińskim, zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Fun kosmologa, czyli wyrwać wiedzę od Absolutu

Dlaczego nocą niebo jest ciemne, skoro świecą gwiazdy? Otóż ciemność jest potrzebna, żeby była jasność. Jakkolwiek enimatycznie to brzmi, warto posłuchać rozmowy z profesorem Mariuszem Dąbrowskim, fizykiem i kosmologiem, który współpracuje z Johnem Barrowem, laureatem nagrody Templetona.
W rozmowie poruszamy kwestie teorii strun i kosmologii superstrunowych. Tłumaczymy, czym jest stan osobliwy i dlaczego Ziemia jest planetą wyjątkową. Pytamy, na czym polega dodawanie nieskończoności, a także licytujemy się nieco, kto ma więcej wyobraźni, matematycy czy fizycy.
Mówimy o kosmologii przed Wielkim Wybuchem, wszechświatach cyklicznych, strzałce czasu, a przede wszystkim o uporządkowaniu wszechświata i jego deterministycznych regułach. Zapraszamy na ciąg dalszy intelektualnej przygody, czyli odkrywania tajemnic kosmosu. A wszystko po to, byśmy także mieli fun, podobnie jak profesor Dąbrowski. Oto drugą część rozmowy. Prowadzi Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Wyjątkowa planeta, czyli dlaczego nie jesteśmy liliputami ani olbrzymami?

Tym razem wyruszymy w kosmos i zastanowimy się nad tym, czy Ziemia rzeczywiście jest wyjątkową planetą w wyjątkowym wszechświecie. Porozmawiamy też o wieloświatach i o tym, jak zdefiniować inne życie, skoro znamy tylko jeden jego rodzaj. Wreszcie zapytamy o możliwość konsensusu pomiędzy zwolennikami teorii inteligentnego projektu, a ateistami w kontekście kosmologii. A wszystko po to, żeby badać rzeczywistość otwartym umysłem i patrzeć okiem, które obserwuje samo siebie.
Do tej intelektualnej wyprawy zaprasza Mira Jankowska, autorka rozmów w cyklu “En jak nauka”, wraz ze swoim gościem prof. Mariuszem Dąbrowskim, kosmologiem, liderem Grupy Kosmologicznej w Uniwersytecie Szczecińskim. Oto rozmowy część pierwsza. Miłej podróży!

Fundacja En Arche · Myślisz, mówisz, masz, czyli językowe puzzle

O strukturze języka, która jest wyrazem sposobu postrzegania rzeczywistości; o etapach pracy dobrego tłumacza, przede wszystkim o zagłębieniu się w tekst; o teorii inteligentnego projektu w kontekście dyskusji z ateistami i o pluralizmie poglądów w lingwistyce i, niestety rzadziej, w naukach przyrodniczych. Rozmowa z Dariuszem J. Skotarkiem, studentem lingwistyki stosowanej, Uniwersytetu Warszawskiego. Część 2. Prowadzi Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Naukowy dżihad i lingwistyka stosowana w natarciu

O roli tłumacza i specyfice tłumaczenia tekstu naukowego oraz żmudnych poszukiwaniach adekwatnych terminów; o ważności języka ojczystego, na który tłumaczy się tekst i o nagrodzie fundacji En Arche. Wszystko to w kontekście propagowania wiedzy o teorii inteligentnego projektu. Oto część pierwsza rozmowy z Dariuszem Janem Skotarkiem, studentem lingwistyki stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, laureatem pierwszej nagrody fundacji En Arche w konkursie na tłumaczenie tekstu naukowego. Prowadzi Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Przetrwaj i kopuluj, czyli o celu ewolucji

W drugiej części wywiadu z profesorem Adamem Cenianem, fizykiem z Instytutu Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk w Gdańsku rozmawiamy o tym, czy ewolucja może mieć swój cel i czy to przypadkiem nie jest absurd? Mówimy o moralności darwinowskiej i o “ludziach fit”. Poza tym poruszamy wątek, jak film i kultura mogą wpłynąć na rozumienie teorii Darwina. Zastanawiamy się też, na jakie potrzeby odpowiadała teoria ewolucji i co na ten temat ma do powiedzenia teoria inteligentnego projektu. A wreszcie poruszamy wątek, skąd się wzięła pierwsza komórka, zapisana w niej skomplikowana informacja i system odczytu. Przetrwaj i kopuluj, czyli o celu ewolucji. Zapraszam, Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Matematyczny zawrót głowy, czyli o szaleństwie nauki

W cyklu rozmów „En jak nauka” tym razem o relacji matematyki i fizyki, a zwłaszcza o łapaniu działania w porcjach, czyli o kwantach. Poza tym o bogatej rzeczywistości wszechświata, o światach, w których nie ma czasu, ani położenia, ale jest życie i dynamika; o nieskończonościach różnorakich na przykładach liczb naturalnych, rzeczywistych i wymiernych, a także o tym, co matematyk daje fizykowi za darmo. Wreszcie i o tym, czemu służy piękno w naukach ścisłych. To druga część rozmowy z prof. Andrzejem Tycem, matematykiem z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Co widzi matematyk patrząc na kobietę, czyli myślenie matematyczne

Na czym polega akt wiary matematyka? Czym są aksjomaty w nauce i jak się ma skończoność do nieskończoności? Co oznaczają trzy kropki w matematyce? A także o liczbach pierwszych i ich znaczeniu biznesowym i militarnym oraz o tym, czym jest filozofia matematyki. I wreszcie, czy da się aplikować matematykę do darwinizmu i teorii inteligentnego projektu. To wątki rozmowy z prof. Andrzejem Tycem, matematykiem z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Na kolejne spotkanie z cyklu „En jak nauka” zaprasza Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Czym skorupka za młodu nasiąknie, czyli jak uczyć myślenia naukowego

O chceniu i dawaniu, czyli jak młodym ludziom przekazywać wiedzę tak, żeby chcieli się uczyć? Co jest pociągającego w biologii? Jak nastolatkowi tłumaczyć teorię Darwina? Czym jest krytyczne myślenie w nauce i edukacji? O sięganiu do źródeł wiedzy w poszukiwaniu prawdy o rzeczywistości i o nagrodzonym projekcie Open Science Schooling w konkursie European Language Label w jednej ze szkół w Łukowie. Oto kontynuacja rozmowy z dr. Arturem Baranowskim, biologiem z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, fascynatem dydaktyki dwujęzycznej uprawianej w niestandardowy sposób. Rozmowę prowadzi Mira Jankowska.

Fundacja En Arche · Prawo jazdy w biologii, czyli wszystko można badać

W cyklu “En jak nauka” rozmawiamy z doktorem Arturem Baranowskim, biologiem z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, pasjonatem dydaktyki zwłaszcza w nauczaniu dwujęzycznym. Tym razem poruszamy następujące kwestie: Dlaczego podejście darwinowskie spaja wszystkie nauki? Co robi naukowiec, kiedy nie znajduje odpowiedzi na pytanie według dopuszczalnej dotąd metodologii? Czy naukowcy są pyszni i uważają siebie za bogów? Wspominamy też różnice między terminem teoria a hipoteza i wreszcie sygnalizujemy pojawienie się nowej książki pod tytułem “Wątpliwość Darwina” Stephena Mayera, której nasz gość jest tłumaczem. Oto część pierwsza tej rozmowy.

Fundacja En Arche · Odsiewanie ziarna od plew, czyli nauka i pseudonauka

Tym razem o nauce i pseudonauce oraz kryteriach rozpoznawania jednej i drugiej. Także o tym, co widzą uczeni, a czego przeciętny człowiek nie dostrzega. Zadamy również pytanie, czy teoria ewolucji straciła, czy zyskała na znaczeniu w naszych czasach i jakie są tego skutki. Wreszcie zbadamy, czy nauce potrzebny jest spór. A na koniec zobaczymy, co nauka odpowiedziała na pytania: skąd przychodzimy, kim jesteśmy i dokąd idziemy. Zapraszamy na drugą część rozmowy z prof. Zenonem Roskalem, filozofem nauki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Fundacja En Arche · Spór o człowieka, czyli jak science naturalizuje naukę

W kolejnej rozmowie z cyklu “En jak nauka” przyjrzymy się klasyfikacji nauk i rzucimy okiem na historyczny przebieg ich uprawiania. Spróbujemy zgłębić, kto i co określa, że coś jest naukowe lub nienaukowe. Poszukamy też odpowiedzi na pytanie, na czym polega spór między naukami przyrodniczymi a humanistycznymi i o co w nim chodzi. I wreszcie zadamy pytanie o to, kim lub czym zdaniem nauki jest sam człowiek. Odpowiedzi na te zagadnienia będziemy szukać razem z prof. Zenonem Roskalem, filozofem nauki, rozmiłowanym w astronomii, wykładowcą na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Rozmowy część pierwsza.

Fundacja En Arche · Czy świat przypomina kaczko-królika, czyli o opisywaniu rzeczywistości

Czym są naukowe google i puszki Pandory w nauce? Czy filozof jest naukowcem, czy też nie? Jak uprawiać naukę? Co łączy panów: Kopernika, Darwina i Freuda? A także o instytucjonalnym hamowaniu nauki. To wątki drugiej części rozmowy z prof. Krzysztofem Kilianem, filozofem nauki z Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Fundacja En Arche · Religia dla ateistów, czyli w co się wierzy w nauce

Tematy dzisiejszego podcastu dotyczą zależności i różnic między światopoglądem a poglądem naukowym na świat, naiwności w nauce, idei fallibilizmu, tego, w co wierzą naukowcy i czy w ogóle da się nie wierzyć. Gościem podcastu jest prof. Krzysztof Kilian, z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Część pierwsza rozmowy.

Serdecznie zaprasza Mira Jankowska.