Scott Turner przedstawia swój model ewolucyjny w nowej serii filmówCzas czytania: 5 min

Jedną z najciekawszych postaci zajmujących się biologią ewolucyjną jest profesor Scott Turner, fizjolog związany z Kolegium Nauk Środowiskowych i Leśnictwa przy Uniwersytecie Stanu Nowy Jork w Syracuse. Opracował on model ewolucyjny, który różni się zarówno od neodarwinizmu, jak i tradycyjnie rozumianej teorii inteligentnego projektu. Model ten opiera się na koncepcjach homeostazy i „poznania”¹. Model ewolucyjny zaproponowany przez Turnera został omówiony w jego książce Purpose and Desire: What Makes Something „Alive” and Why Modern Darwinism Has Failed to Explain It [Celowość i dążenie. Czym jest istota życia i dlaczego neodarwinizm nie jest w stanie tego wyjaśnić]² i artykułach do niej nawiązujących³.

Nowy model

Turner przedstawia swoje poglądy w serii ogólnodostępnych filmów dotyczących historii ewolucjonizmu i niedoskonałości wyjaśnień neodarwinizmu. Turner jest przekonany, że jego model stanowi bardziej wiarygodne wyjaśnienie. Dotychczas opublikowane filmy zostały poświęcone takim zagadnieniom:

– Filmy 1–2: Podstawy filozoficzne⁴

– Filmy 3–5: Witalizm⁵

– Filmy 6–7: Klasyczny darwinizm⁶

– Filmy 8–9: Kryzys klasycznego darwinizmu⁷

– Filmy 10–12: Neodarwinizm i jego braki⁸

– Filmy 13–16: Adaptacja i idea rozszerzonego organizmu⁹

– Filmy 17–19: Lepsze zrozumienie dziedziczności¹⁰

– Filmy 20–25: Nowy model ewolucyjny oparty na celowości i dążeniu¹¹

Jak tłumaczy Turner w filmie wprowadzającym¹², jego innowacyjne podejście do zagadnienia ewolucji wynika z badań nad fizjologią adaptacji, a zwłaszcza nad fizjologią społeczną kolonii termitów. Fizjologia zajmuje się funkcjonowaniem żywych organizmów, a proces adaptacji pokazuje, „jak to się dzieje, że organizmy są dobrze przystosowane do swoich środowisk”. Turner uznał, że badania nad ewolucją są prowadzone w całkowitym oderwaniu od fizjologii i w rezultacie niespójne. Uczony podkreślił, że:

[…] nie można ich [zagadnienia adaptacji i fizjologii] od siebie oddzielić. Żadna wiarygodna teoria ewolucji nie może oddzielić ewolucji życia od jego funkcjonowania. Zgłębiając tę kwestię doszedłem do pewnych nieortodoksyjnych wniosków na temat ewolucji. Kiedy zaczynałem karierę, byłem zagorzałym darwinistą. Po trzydziestu latach już nim nie jestem. Doszedłem do wniosku, że darwinowska koncepcja jest po prostu niewystarczająca¹³.

Poza nauką

Turner ma nadzieję, że jego model przyczyni się do bardziej konstruktywnego dialogu na temat teorii ewolucji. Zdaje on sobie sprawę, że ewolucjonistyczne poglądy Darwina nie dotyczą tylko nauki, ale także kultury, co może dodatkowo pogłębić różnice w opiniach i doprowadzić do upolitycznienia dyskusji. Turner uważa, że jego model może stanowić wspólną płaszczyznę bardziej cywilizowanej dyskusji:

Mam nadzieję, że ta seria uświadomi wam, że spory nie są nam tutaj do niczego potrzebne. Są one jednak niepotrzebne tylko wtedy, kiedy posługujemy się właściwym rozumieniem ewolucji. Zamierzam pokazać, że już od bardzo dawna nasze poglądy są w tej sprawie są niewłaściwe i właśnie dlatego toczymy tak zażarte boje. Jeśli jednak odpowiednio spojrzymy na zagadnienie ewolucji, to przekonamy się, że istnieje wspólna płaszczyzna porozumienia, na której można umiejscowić wiele różnych poglądów, i która może być wolna od konfliktu¹⁴.

Seria filmów Tunera bardzo mi się spodobała. Dokonał on bardzo wnikliwej analizy ogromnego wpływu różnych szkół filozoficznych starożytnych Greków na współczesne pojmowanie biologii. Pięknie przedstawił zapomnianą historię rozwoju myśli ewolucyjnej i pokazał, jak klimat polityczny i ekonomiczny wpływał na naukę. Poza tym bardzo wnikliwie wyjaśnił, czym jest homeostaza, adaptacja, proces poznania i nisza ekologiczna. Niektóre z jego poglądów prawdopodobnie zaniepokoją zarówno ewolucjonistów, jak i zwolenników teorii inteligentnego projektu, lecz może to prowadzić do konstruktywnego dialogu i wzajemnego zrozumienia. Gorąco polecam filmy Turnera każdemu, kto interesuje się zagadnieniem ewolucji, bez względu na punkt widzenia. Filmy te można oglądać bez końca.

Scott Turner chętnie zapozna się z wszelkimi komentarzami na temat tej serii filmów. Jego dane kontaktowe i lista publikacji znajdują się na jego stronie internetowej.

Brian Miller

Oryginał: Scott Turner: New Video Series on His Model for Evolution, „Evolution News & Science Today” 2021, April 12 [dostęp 28 IV 2023].

Przekład z języka angielskiego: Grzegorz Smółka

Źródło zdjęcia: Pixabay

Ostatnia aktualizacja strony: 28.4.2023

Literatura: