Dziedzictwo Erasmusa DarwinaCzas czytania: 4 min

Neil Thomas

2022-10-28
Dziedzictwo Erasmusa Darwina<span class="wtr-time-wrap after-title">Czas czytania: <span class="wtr-time-number">4</span> min </span>

Nota redakcji Evolution News: mamy zaszczyt przedstawić nową serię artykułów Neila Thomasa, emerytowanego wykładowcy Durham University, zatytułowaną Natural Selection: Discovery or Invention? [Dobór naturalny: odkrycie czy wynalazek?]. Najnowsza książka profesora Thomasa nosi tytuł: Taking Leave of Darwin: A Longtime Agnostic Discovers the Case for Design [Pożegnanie z Darwinem, czyli jak wieloletni agnostyk nawrócił się na teorię inteligentnego projektu]1.

 

 

Pokrewieństwo między ideami Karola Darwina a ideami jego dziadka Erasmusa było w XIX wieku czymś w rodzaju tajemnicy poliszynela. W obszernej recenzji na temat dzieła O powstawaniu gatunków biskup Oksfordu Samuel Wilberforce napisał: „Jeśli cofniemy się o dwa pokolenia, dojdziemy do pomysłowego dziadka autora O powstawaniu gatunków, spekulującego na te same tematy nieomal w ten sam sposób, co jego bardziej śmiały wnuk”2.

 

Świątynia natury

Chociaż książkę Karola Darwina O powstaniu gatunków opublikowano dopiero w 1859 roku, można przypuszczać, że skrócony literacki pierwowzór tego dzieła istniał już w latach dziewięćdziesiątych XVIII wieku w postaci serii ozdobnych poetyckich medytacji napisanych przez Erasmusa Darwina. Widać to wyraźnie na podstawie słynnego fragmentu poematu The Temple of Nature [Świątynia natury], w którym Erasmus opisuje powstawanie form życia w procesie, który dziś nazwalibyśmy samorództwem. Ten tok myślenia został następnie pieczołowicie rozbudowany przez wnuka Erasmusa, który przedstawił kolejne kroki ewolucji. Spójrzmy jednak na to, co napisał Erasmus Darwin:

 

Pod bezkresnymi falami Organiczne Życie

Zrodzone i wzrosłe w perłowych jaskiń zachwycie

Pierwsze formy drobne, szkło sferyczne niewidzące

Pełzną w błocie wodnistą masę przenikające

Rozkwitając wraz z kolejnymi pokoleniami

Nabywają sił nowych z większymi kończynami

Z nich mnożą się niezliczone grupy roślinności

Oddychający majestat płetw i stóp mnogości 

Tak oto dąb rosły, potężny olbrzym zza lasów

Dzierżący Albionu gromy za powodzi czasów

Wieloryb, jak wartkich nurtów potwór przepotężny

Monarcha stepowy, gniewny lew równiny mężny

Orzeł szybujący w przestworzach nieba zarannych

Jego oko nie ślepnie, lecz spija blask polarny

Potężny człowiek, światem zwierzęcym władający

Z dumy nad swym językiem się nie posiadający

Z uniesioną głową, ziemskim padołem gardzący

A za obraz swego Boga się uważający

Powstały z rudymentów form tudzież świadomości

Embrionalny punkcik mikroskopijnej wielkości!3

 

Erasmus Darwin nawiązał nawet do teorii doboru naturalnego, stwierdzając, że najsilniejsze oraz najbardziej aktywne jednostki danego gatunku będą się rozmnażać, wzmacniając w ten sposób całą rasę4. Fakt ten wskazuje, że treść prac Karola Darwina wyraźnie pokrywała się z poglądami jego dziadka.

Neil Thomas

Oryginał: The Legacy of Erasmus Darwin, „Evolution News & Science Today” 2022, January 9 [dostęp 28 X 2022].

 

Przekład z języka angielskiego: Agnieszka Boruszewska

Źródło zdjęcia: Wikipedia

Ostatnia aktualizacja strony: 28.10.2022

 

 

 

Przypisy

  1. N. Thomas, Taking Leave of Darwin: A Longtime Agnostic Discovers the Case for Design, Discovery Institute Press, Seattle 2021.
  2. On the Origin of Species, by Means of Natural Selection; Or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life. By Charles Darwin, M. A., F.R.S. London, 1860 [review], „Quarterly Review” 1860, No. 108, s. 237 [225–264] [dostęp 26 VIII 2022].
  3. E. Darwin, The Temple of Nature, Scolar Press, Aldershot 1973, canto 1, II, s. 295–315.
  4. Na ten temat Erasmus Darwin pisał w książce Zoonomia: or, The Laws of Organic Life [Zoonomia, czyli prawa życia organicznego]. W jej najbardziej znanym fragmencie pisał też na temat pierwszej wielkiej przyczyny: „Czy nazbyt śmiałym byłoby wyobrazić sobie, że na przestrzeni ogromnych odstępów czasu, od momentu, kiedy Ziemia zaczęła istnieć, być może miliony wieków przed pojawieniem się rodzaju ludzkiego, wszystkie ciepłokrwiste zwierzęta powstały z jednego włókna organicznego, które PIERWSZA WIELKA PRZYCZYNA obdarowała zwierzęcością, mocą wykształcania nowych organów skojarzonych z nowymi skłonnościami, kierowanymi gniewem, odczuciami, wolą i skojarzeniami; i w ten sposób, poprzez właściwe działanie, posiadającego zdolność do stopniowych ulepszeń, które przekazywane są z pokolenia na pokolenie w świecie niemającym końca!” (cyt. za: G. Malec, Teoria inteligentnego projektu. Rys historyczny, „W Poszukiwaniu Projektu” [dostęp 26 IX 2022] (przyp. tłum.)).

Literatura:

  1. Darwin E., The Temple of Nature, Scolar Press, Aldershot 1973.
  2. Malec G., Teoria inteligentnego projektu. Rys historyczny, „W Poszukiwaniu Projektu”, [dostęp 26 IX 2022].
  3. On the Origin of Species, by Means of Natural Selection; Or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life. By Charles Darwin, M. A., F.R.S. London, 1860 [review], „Quarterly Review” 1860, No. 108, s. 237 [225–264] [dostęp 26 VIII 2022].
  4. Thomas N., Taking Leave of Darwin: A Longtime Agnostic Discovers the Case for Design, Discovery Institute Press, Seattle 2021.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *