Od redakcji Science & Culture Today: Mamy przyjemność zaprezentować serię artykułów Waltera Bradleya i Caseya Luskina dotyczącą zagadnienia „Czy pierwsze życie powstało w sposób w pełni naturalny?”. Niniejszy artykuł stanowi zmodyfikowaną część rozdziału opublikowanego w książce The Comprehensive Guide to Science and Faith: Exploring the Ultimate Questions About Life and the Cosmos [Wyczerpujący przewodnik po nauce i wierze. Rozważania dotyczące podstawowych pytań o życie i kosmos] i ukazuje się jako dziewiąty i ostatni w serii.
Można by pomyśleć, że w niniejszej serii artykułów nasza analiza aktualnego stanu badań pochodzenia życia jest zbyt pesymistyczna. Zapoznajmy się jednak z opiniami pięciu pierwszorzędnych badaczy pochodzenia życia na ten temat:
- Laureat Nagrody Nobla i biolog Jack W. Szostak: „Niemal nie sposób sobie wyobrazić, jak ta maszyneria [komórkowa], złożona głównie z białkowych katalizatorów zwanych enzymami, utworzyła się spontanicznie z materii nieożywionej […]. Tak dochodzimy do paradoksu powstania życia”1.
- Harwardzki chemik George M. Whitesides: „Większość chemików ze mną na czele wierzy, że życie wyłoniło się spontanicznie z mieszaniny cząsteczek na prebiotycznej Ziemi. Jak do tego doszło? Nie mam najmniejszego pojęcia. […] Potrzebujemy naprawdę dobrej nowej idei”2. „Nie wiem, jak przejść od zbioru losowych związków chemicznych do czegoś, co w pewnym sensie staje się darwinowskim zespołem reakcji, który spontanicznie coraz bardziej się komplikuje. Po prostu nie wiem, jak to działa”3.
- Meksykański biolog Antonio Lazcano w haśle Origins of Life [Pochodzenie życia] zawartym w wydanej przez Springer Encyclopedia of Astrobiology [Encyklopedia astrobiologii]: „Półtora wieku po Karolu Darwinie uzmysławiamy sobie, jak niewiele rozumiemy na temat powstania życia. Wciąż nie wiemy, kiedy i jak pierwsze istoty żywe pojawiły się na Ziemi”4.
- Richard Dawkins, czołowy biolog ewolucyjny i Nowy Ateista: „Wszechświat z taką łatwością mógłby pozostać nieożywiony i prosty. […] To, że nie pozostał – że życie wyewoluowało niemalże z niczego około 10 miliardów lat (zdaniem niektórych fizyków) po powstaniu wszechświata – jest czymś tak oszałamiającym, że musiałbym oszaleć, żeby próbować trafnie opisać to słowami”5.
- Eugene V. Koonin, znakomity biolog z National Center for Biotechnology Information: „Pochodzenie życia to nie tylko jeden z najtrudniejszych problemów w całej nauce, ale też jeden z najważniejszych. Badania pochodzenia życia stały się fascynującą, interdyscyplinarną dyscypliną, ale inni naukowcy często patrzą na nie sceptycznie, a nawet z nutą szyderstwa. Ta postawa jest zrozumiała i być może w pewnym sensie uzasadniona, zważywszy na pewien „brudny”, rzadko wspominany sekret: wprawdzie dzięki tym badaniom uzyskano liczne interesujące wyniki, ale jeśli przyłożymy do nich proste kryterium osiągnięcia (albo choćby zbliżenia się do) ostatecznego celu, to musimy mówić o ich niepowodzeniu – wciąż nie mamy nawet wiarygodnego i spójnego modelu, a co dopiero potwierdzonego scenariusza, powstania życia na Ziemi. Bez wątpienia nie ma to związku z tym, że nie są podejmowane badania eksperymentalne i teoretyczne, lecz z nadzwyczajną, nieodłączną trudnością i złożonością tego problemu. Powstanie życia wymaga szeregu następujących po sobie, niezwykle mało prawdopodobnych kroków, począwszy od syntezy i akumulacji zasad azotowych nukleotydów, a skończywszy na powstaniu procesu translacji. Po wymnożeniu prawdopodobieństw finalny rezultat wygląda niemalże na cud”6.
Alternatywne rozwiązanie
Istnieje jednak alternatywne rozwiązanie problemu sekwencji informacyjnej i tajemnicy pochodzenia życia. Na jego korzyść przemawia to, że opiera się ono na naszym jednostajnym doświadczeniu dotyczącym sposobu powstawania informacji. Razem ze współautorami wspomniałem (Walter Bradley) o tym rozwiązaniu w pierwszym wydaniu książki The Mystery of Life’s Origin [Tajemnica pochodzenia życia], opublikowanym w 1984 roku. Zauważyliśmy, iż „wiemy z doświadczenia, że inteligentni badacze potrafią syntetyzować białka i tworzyć geny”, i doszliśmy do wniosku, że „inteligencja stanowi autentyczne źródło informacji w przyrodzie ożywionej”7. W 2020 roku Discovery Institute opublikował zaktualizowane wydanie tej książki i wszystkie osoby zaangażowane w to przedsięwzięcie były zdumione, jak niewiele zmian trzeba było wprowadzić. Ma to związek z tym, że przez minione 35 lat w badaniach pochodzenia życia dokonano tak niewielkiego istotnego postępu. Do tego wydania swoje rozdziały, przedstawiające zaktualizowane argumenty, dołączyli też Stephen C. Meyer, James Tour, Brian Miller i inni naukowcy.
Ostatnie słowo oddajmy Meyerowi
Ponieważ pałeczka jest obecnie przekazywana kolejnemu pokoleniu zwolenników teorii inteligentnego projektu, warto więc oddać ostatnie słowo Meyerowi, filozofowi nauki, który studiował na Uniwersytecie Cambridge. Jego rozdział w nowym wydaniu Tajemnicy pochodzenia życia stanowi rozwinięcie naszej argumentacji, że inteligentny projekt to jedyna znana przyczyna powstawania bogatych w informację cząsteczek biologicznych niezbędnych do powstania życia:
nasze jednostajne doświadczenie potwierdza, że wyspecyfikowana informacja – czy to zapisana w hieroglifach, wydrukowana w książce, zakodowana w ziemskim sygnale radiowym, czy wyprodukowana w eksperymencie „inżynierii rybozymowej” związanym ze światem RNA – zawsze pochodzi z inteligentnego źródła, z umysłu, a nie z procesu wyłącznie materialnego. To oznacza, że odkrycie funkcjonalnie wyspecyfikowanej informacji cyfrowej w DNA i RNA daje mocne podstawy do wniosku, iż te cząsteczki zawdzięczają swoje powstanie inteligencji. Ilekroć znajdujemy wyspecyfikowaną informację i znamy przyczynową historię jej powstania, zawsze stwierdzamy, że wywodzi się ona z inteligentnego źródła. Z tego wynika, że najlepszym, najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem pochodzenia wyspecyfikowanej, cyfrowo zakodowanej informacji w DNA i RNA jest to, że również ona miała inteligentne źródło, najlepszym zaś wyjaśnieniem wyspecyfikowanej informacji genetycznej niezbędnej do wytworzenia pierwszej żywej komórki jest teoria inteligentnego projektu8.
Zwolennicy teorii inteligentnego projektu uważają więc, że w procesie tworzenia pierwszej komórki żywej niezbędny był udział istoty inteligentnej. Tymczasem, trzymając się swoich materialistycznych poglądów, reprezentujący główny nurt badacze pochodzenia życia nadal twierdzą – nie mając zresztą innego wyjścia – że samoreplikująca się komórka powstała wskutek działania przyczyn naturalnych. Według nich ewolucja darwinowska przejęła następnie pałeczkę i doprowadziła do powstania ogromnej różnorodności organizmów żywych.
Walter Bradley, Casey Luskin
Oryginał: An Optimistic Solution to the Mystery of Life’s Origin, „Science & Culture Today” 2022, September 29 [dostęp: 24 X 2025].
Przekład z języka angielskiego: Dariusz Sagan
Źródło zdjęcia: Pixabay
Ostatnia aktualizacja strony: 29.10.2025
Przypisy
- A. Ricardo, J.W. Szostak, Jak powstało życie na Ziemi, „Świat Nauki” 2009, nr 10 (218), s. 46 [46–53].
- G.M. Whitesides, Revolutions in Chemistry: Priestley Medalist George M. Whitesides’ Address, „Chemical and Engineering News” 2007, Vol. 85, No. 13, s. 12–17 [dostęp: 17 IX 2025].
- Cyt. za: C. Myhrvold, Three Questions for George Whitesides: The Harvard Chemist Talks about the Problem of Solving Problems, „MIT Technology Review” 2012, September 3 [dostęp: 17 IX 2025].
- A. Lazcano, Origin of Life, w: Encyclopedia of Astrobiology, eds. M. Gargaud et al., Springer, Berlin 2011, s. 1184.
- R. Dawkins, Opowieść przodka. Pielgrzymka do początków życia, tłum. A. Sobolewska, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2018, s. 769–770.
- E.V. Koonin, The Logic of Chance: The Nature and Origin of Biological Evolution, FT Press, Upper Saddle River 2011, s. 391.
- C.B. Thaxton, W.L. Bradley, R.L. Olsen, The Mystery of Life’s Origin: Reassessing Current Theories, Lewis and Stanley, Dallas 1984, s. 193, 197.
- S.C. Meyer, Dowody na istnienie inteligentnego projektu w powstaniu życia, w: C.B. Thaxton et al., Tajemnica pochodzenia życia. Nieustające kontrowersje, tłum. A. Gomola, „Seria Inteligentny Projekt”, Fundacja En Arche, Warszawa 2024, s. 468–469 [419–475] [wyróżnienie zgodnie z oryginałem cytatu].
Literatura:
1. Dawkins R., Opowieść przodka. Pielgrzymka do początków życia, tłum. Sobolewska, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2018.
2. Koonin E.V., The Logic of Chance: The Nature and Origin of Biological Evolution, FT Press, Upper Saddle River 2011.
3. Lazcano A., Origin of Life, w: Encyclopedia of Astrobiology, eds. M. Gargaud et al., Springer, Berlin 2011, s. 1184.
4. Meyer S.C., Dowody na istnienie inteligentnego projektu w powstaniu życia, w: C.B. Thaxton et al., Tajemnica pochodzenia życia. Nieustające kontrowersje, tłum. A. Gomola, „Seria Inteligentny Projekt”, Fundacja En Arche, Warszawa 2024, s. 419–475.
5. Myhrvold C., Three Questions for George Whitesides: The Harvard Chemist Talks about the Problem of Solving Problems, „MIT Technology Review” 2012, September 3 [dostęp: 17 IX 2025].
6. Ricardo A., Szostak J.W., Jak powstało życie na Ziemi, „Świat Nauki” 2009, nr 10 (218), s. 46–53.
7. Thaxton C.B., Bradley W.L., Olsen R.L., The Mystery of Life’s Origin: Reassessing Current Theories, Lewis and Stanley, Dallas 1984.
8. Whitesides G.M., Revolutions in Chemistry: Priestley Medalist George M. Whitesides’ Address, „Chemical and Engineering News” 2007, Vol. 85, No. 13, s. 12–17 [dostęp: 17 IX 2025].