Związek pomiędzy trzęsieniami ziemi a podziemnymi sieciami transportu magmy, czyli o przełomie w prognozowaniu aktywności wulkanicznejCzas czytania: 4 min

Wieści ze świata nauki to cykl tekstów skupiających się na najnowszych doniesieniach naukowo-badawczych z różnorodnych dziedzin. W tekstach tych omawiane są bieżące artykuły publikowane w prestiżowych czasopismach naukowych, a także ich znaczenie dla stanu współczesnej wiedzy. Powszechnie znana jest sentencja autorstwa Newtona, zgodnie z którą to, „co my wiemy, to tylko kropelka. Czego nie wiemy, to cały ocean.” Celem tekstów publikowanych w tym dziale jest przybliżenie czytelnikom właśnie tych kropelek.

Z dotychczasowych badań geologicznych wiadomo, że erupcje wulkanów miały istotne znaczenie dla obecnego stanu Ziemi oraz rozwoju życia na niej¹. Wykazano również, że erupcje wulkanów pozwalają na lepsze zrozumienie historii innych planet². Ponadto mają one wpływ na pogodę, między innymi na częstotliwość wyładowań atmosferycznych³, a te rzutują na kształt bioróżnorodności w królestwie roślin⁴.

W grudniu 2022 roku na łamach „Science” ukazał się artykuł The Magmatic Web Beneath Hawai’i [Sieć magmowa pod Hawajami], w którym autorzy szczegółowo przyjrzeli się trzęsieniom ziemi oraz szeroko pojętej aktywności sejsmicznej, a także głębokiej architekturze systemu wulkanicznego pod Hawajami mającej kluczowe znaczenie dla zrozumienia transportu magmy z górnego płaszcza ziemskiego do poszczególnych wulkanów⁵. Autorzy zauważają, że ich odkrycia niosą za sobą ważne implikacje dla zrozumienia transportu magmy, a w szczególności dla prognozowania aktywności erupcyjnej, choć zwracają uwagę, że transport magmy nie jest jedynym procesem stojącym za sejsmogenezą. Podkreślają przy tym istotny związek pomiędzy aktywnością sejsmiczną a transportem magmy, ponieważ pasma sejsmiczności Pāhala–Kīlauea i Pāhala–Mauna Loa są skoncentrowane wzdłuż wcześniej wyznaczonych tras transportu magmy. Na podstawie swoich obserwacji autorzy dochodzą do wniosku, że trzęsienia ziemi, które wystąpiły w kompleksie Pāhala w 2019 roku oraz erupcje Kīlauea w latach 2020–2021, zdają się sugerować, że gradienty ciśnień w całym systemie podziemnym mogą się szybko rozprzestrzeniać w sieci magmowej⁶. Zwracają ponadto uwagę na inne badania wskazujące, że do mechanizmów wywołujących trzęsienia ziemi należałoby zaliczyć nie tylko ruchy płyt tektonicznych, ale również obecne w całej sieci ciśnienie magmowe⁷.

W artykule komentującym to doniesienie Ashton F. Flinders zwraca uwagę, że głównym celem monitorowania wulkanów jest zapewnienie wczesnych i dokładnych ostrzeżeń o zbliżających się erupcjach. Zauważa, że dostarczenie przez badaczy tak solidnych szczegółów dotyczących ścieżek magmy pod wulkanami Kīlauea oraz Mauna Loa może stanowić przełom w przewidywaniu aktywności wulkanicznej w tym obszarze⁸. Lepsze zrozumienie mechanizmów trzęsień ziemi w rejonie Pāhala na Hawajach oraz możliwych ścieżek magmy może bowiem mieć istotny wpływ na długoterminowe oceny zagrożenia wulkanicznego, co przełoży się na zarządzanie bezpieczeństwem oraz politykę środowiskową w tym regionie.

Bartosz Bagrowski

Źródło zdjęcia: Pixabay

Ikonka cyklu: Pixabay

Ostatnia aktualizacja strony: 22.1.2023

Literatura: