Zdumiewające odkrycie tajemniczego jaja kopalnegoCzas czytania: 3 min

W 2011 roku podczas eksploracji Antarktydy grupa naukowców z Chile odkryła nietypową skamieniałość, jednak z powodu problemu określenia znaleziska przeleżała ona wiele lat w zbiorach Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Chile jako nieoznaczony kawałek 30-centymetrowej struktury. Po czasie okazało się, że skamieniałość jest pod wieloma względami niepowtarzalna – przypomina małą pofałdowaną piłeczkę do rugby o rozmiarach 20 × 29 centymetrów i została określona przez naukowców z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin jako gigantyczne jajo o miękkiej skorupie, największe w swoim typie, a niewiele mniejsze od jaja wymarłego strusia madagaskarskiego, tak zwanego mamutaka. Nowe odkrycie jest również pierwszym tego rodzaju znaleziskiem na Antarktydzie.

Dalsze badania wykazały, że jajo najprawdopodobniej należy do grupy mozazaurów i zostało złożone w przybrzeżnych warstwach morskich osadów. W pracy opublikowanej na łamach „Nature” 17 czerwca 2020 roku podano, że na podstawie badań taksonomicznych szacuje się, iż osobnik składający jajo datowane na ponad 66 milionów lat posiadał wielkość 6–7 metrów¹. Wnikliwe analizy porównawcze oraz współistnienie szczątków mozazaurów opisanych jako Antarcticoolithus bradyi w odnalezionym złożu zdają się potwierdzać przedstawioną hipotezę, znacznie podnosząc granicę dotychczasowych rozmiarów skórzastych jaj występujących między innymi u współczesnych jaszczurek oraz wężów. Do niedawna w ogóle nie podejrzewano, że mozazaury składały jaja. Słabo zmineralizowana struktura skorupy umożliwiała miękkiemu jaju lepszą wymianę gazową, kiedy jeszcze znajdowało się w macicy².

Jaja dinozaurów różniły się wielkością w zależności od gatunku. Do uważanych za największe należą skamieniałe 60-centymetrowe jaja niezidentyfikowanych dinozaurów znalezione w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Chinach³. Jaja dinozaurów nie mogły przekraczać określonych rozmiarów, ponieważ istnieją fizyczne ograniczenia przepływu powietrza przez membranę, co oznacza, że ​aby takie jajko zachowało swoją wytrzymałość, musi pozostać wystarczająco małe, umożliwiając w ten sposób swobodną wymianę gazową.

Przemysław Maksymowicz

Źródło zdjęcia: Wikimedia Commons

Ostatnia aktualizacja strony: 12.07.2020

Literatura:

1. Blackburn D., Sidor Ch., Evolution of Viviparous Reproduction in Paleozoic and Mesozoic Reptiles, „The International Journal of Developmental Biology” 2014, Vol. 58, s. 935–948 [dostęp 7 VII 2020].
2. Braz H., et al., Uterine And Eggshell Modifications Associated With The Evolution of Viviparity in South American Water Snakes (Helicops spp.), „Journal of Experimental Zoology Part B Molecular and Developmental Evolution” 2018, Vol. 330, No. 3, s. 165–180.
3. Legendre, L., et al., A Giant Soft-shelled Egg From the Late Cretaceous of Antarctica, „Nature” 2000, June 17 [dostęp 7 VII 2020].
4. Natural History Notebooks, Dinosaur Eggs, „Canadian Museum of Nature” [dostęp 7 VII 2020].