Wieści ze świata nauki to cykl tekstów skupiających się na najnowszych doniesieniach naukowo-badawczych z różnorodnych dziedzin. W tekstach tych omawiane są bieżące artykuły publikowane w prestiżowych czasopismach naukowych, a także ich znaczenie dla stanu współczesnej wiedzy. Powszechnie znana jest sentencja autorstwa Newtona, zgodnie z którą to, „co my wiemy, to tylko kropelka. Czego nie wiemy, to cały ocean.” Celem tekstów publikowanych w tym dziale jest przybliżenie czytelnikom właśnie tych kropelek.
Aktualnie Księżyc oraz Mars są poznawane przez ludzkość równolegle, bowiem powierzchnię Marsa badają szczegółowo między innymi takie łaziki, jak Perseverance czy Curiosity, a powierzchnia Księżyca jest badana między innymi przez łazik Yutu-21. W ten sposób nieustannie dowiadujemy się czegoś nowego na temat tych ciał niebieskich, na przykład o tym, ile znajduje się na nich wody lub w jakiej jest ona postaci.
Czym jest program Artemis?
Aby jak najlepiej zaplanować misje załogowe – najpierw ponowne wysłanie człowieka na Księżyc, a następnie na Marsa – potrzebne są informacje na temat obecności wody, poszczególnych minerałów oraz występujących zjawisk pogodowych na tych ciałach niebieskich. Kolejnym ważnym krokiem w tym kierunku jest przedsięwzięcie pod nazwą Artemis, program lotów kosmicznych realizowany przez najważniejsze agencje kosmiczne: amerykańską NASA, europejską ESA, japońską JAXA oraz kanadyjską CSA, a także inne agencje współpracujące. Celem całego programu jest ponowne wysłanie ludzi na Księżyc już w 2025 roku oraz założenie tam bazy. Miejscem docelowym misji załogowej w ramach programu Artemis będzie księżycowy biegun południowy, a to ze względu na potencjalnie ogromne rezerwy wody oraz obecność światła słonecznego. Astronauci z misji Artemis będą musieli kopać głęboko pod powierzchnią, aby zweryfikować, czy odkryte złoża wody rzeczywiście są tak obfite, jak wykazały detektory. Choć lądowanie ludzi na Księżycu już się odbyło (misja Apollo 17 w 1972 roku), to jednak misja Artemis będzie się różnić w znaczący sposób. Tym razem na powierzchnię Księżyca nie zostaną wysłani wojskowi, ale naukowcy. Ponadto w księżycowej bazie będą sprawdzane technologie, które najprawdopodobniej zostaną później zastosowane w misji na Marsa (zaplanowanej po 2030 roku)2.
Dlaczego program Artemis jest tak ważny?
O programie Artemis zrobiło się głośno na przełomie sierpnia i września 2022 roku ze względu na planowaną w tym czasie bezzałogową misję Artemis 1. Ostatecznie misja wyruszyła w listopadzie, a zakończyła się w grudniu 2022 roku. Jej celem było praktyczne przetestowanie statku kosmicznego Orion. Statek wystartował 16 listopada, następnie 21 listopada sonda Orion wykonała jeden przelot wokół Księżyca, zbliżając się do jego powierzchni na odległość około 100 kilometrów. Drugi przelot zakończył się 25 listopada. W międzyczasie na orbicie Księżyca rozmieszczono 10 satelitów CubeSat, aby jeszcze lepiej go zbadać. Statek następnie powrócił na Ziemię, pomyślnie wodując na Oceanie Spokojnym 11 grudnia 2022 roku. Misja Artemis 1 miała przede wszystkim za zadaniem przetestować opracowane technologie oraz przynieść odpowiedzi na liczne pytania – zarówno te techniczne, jak i czysto organizacyjne – dotyczące planowanej misji załogowej. Kolejna misja – Artemis 2 w 2024 roku – ma być już bowiem załogowa, jednak nadal bez lądowania na powierzchni Księżyca. Lądowanie jest przewidziane w kolejnej misji zaplanowanej na 2025 rok3.
Najnowsze doniesienia
Statek kosmiczny Orion 30 grudnia 2022 roku powrócił do Centrum Kosmicznego im. Kennedy’ego należącego do NASA4. Na początku stycznia 2023 roku informowano o trwających pracach kontrolnych nad osłonami termicznymi statku Orion po misji Artemis I, aby szczegółowo sprawdzić, czy zastosowane technologie ochronne rzeczywiście się sprawdziły i czy będą mogły zostać wdrożone w misjach załogowych5. Po ukończeniu kontroli statek ma zostać przetransportowany do Centrum Badań Lotu im. Neila A. Armstronga, gdzie zostaną przeprowadzone dalsze testy. Cały program Artemis zapowiada się naprawdę obiecująco, a profesjonalne podejście i współpraca naukowców i inżynierów rokują powodzenie kolejnych misji, co może stanowić ważny krok dla rozwoju cywilizacji. Już wcześniej co prawda donoszono o śmiałych planach eksploracji Kosmosu przez inne ośrodki naukowo-badawcze6, wydaje się jednak, że szeroko zakrojony program Artemis może osiągnąć jeszcze więcej dzięki współpracy międzynarodowej.
Bartosz Bagrowski
Źródło zdjęcia: Pixabay
Ikonka cyklu: Pixabay
Ostatnia aktualizacja strony: 22.1.2023
Przypisy
- Por. B. Bagrowski, Czy na Marsie odnaleziono ślady życia?, „W Poszukiwaniu Projektu”, 20 lutego 2022 [dostęp 15 I 2023]; B. Bagrowski, Gdzie na Marsie występowała woda? Naukowcy stworzyli nową hydrologiczną mapę tej planety, „W Poszukiwaniu Projektu”, 25 września 2022 [dostęp 15 I 2023].
- Por. B. Dunbar, What is Artemis?, „NASA.gov” 2019 [dostęp 15 I 2023].
- Por. B. D’Angelo, NASA’s Artemis I Moon Mission Ends As Orion Capsule Splashes Down in Pacific Ocean, „Boston 25 News” 2022 [dostęp 15 I 2023].
- Por. M. Tuttle, Artemis I Orion Spacecraft Returns to Kennedy Space Center, „Blog NASA Artemis” 2022 [dostęp 15 I 2023].
- Por. D. Sempsrott, Heat Shield Inspections Underway on Artemis I Orion Spacecraft, „NASA.gov” 2023 [dostęp 15 I 2023].
- Por. B. Bagrowski, Czy wybudowanie ogromnego statku kosmicznego umożliwi eksplorację kosmosu?, „W Poszukiwaniu Projektu”, 26 września 2021 [dostęp 15 I 2023].
Literatura:
- Bagrowski B., Czy na Marsie odnaleziono ślady życia?, „W Poszukiwaniu Projektu”, 20 lutego 2022 [dostęp 15 I 2023].
- Bagrowski B., Czy wybudowanie ogromnego statku kosmicznego umożliwi eksplorację kosmosu?, „W Poszukiwaniu Projektu”, 26 września 2021 [dostęp 15 I 2023].
- Bagrowski B., Gdzie na Marsie występowała woda? Naukowcy stworzyli nową hydrologiczną mapę tej planety, „W Poszukiwaniu Projektu”, 25 września 2022 [dostęp 15 I 2023].
- D’Angelo B., NASA’s Artemis I Moon Mission Ends As Orion Capsule Splashes Down in Pacific Ocean, „Boston 25 News” 2022 [dostęp 15 I 2023].
- Dunbar B., What is Artemis?, „NASA.gov” 2019 [dostęp 15 I 2023].
- Sempsrott D., Heat Shield Inspections Underway on Artemis I Orion Spacecraft, „NASA.gov” 2023 [dostęp 15 I 2023].
- Tuttle M., Artemis I Orion Spacecraft Returns to Kennedy Space Center, „Blog NASA Artemis” 2022 [dostęp 15 I 2023].