Dinozaury jako pożywienie? Interesujące znalezisko z okresu kredyCzas czytania: 6 min

Bartosz Bagrowski

2022-08-14
Dinozaury jako pożywienie? Interesujące znalezisko z okresu kredy<span class="wtr-time-wrap after-title">Czas czytania: <span class="wtr-time-number">6</span> min </span>

Wieści ze świata nauki to cykl tekstów skupiających się na najnowszych doniesieniach naukowo-badawczych z różnorodnych dziedzin. W tekstach tych omawiane są bieżące artykuły publikowane w prestiżowych czasopismach naukowych, a także ich znaczenie dla stanu współczesnej wiedzy. Powszechnie znana jest sentencja autorstwa Newtona, zgodnie z którą to, „co my wiemy, to tylko kropelka. Czego nie wiemy, to cały ocean.” Celem tekstów publikowanych w tym dziale jest przybliżenie czytelnikom właśnie tych kropelek.

 

Kolejne odkrycia paleontologiczne ukazują nam coraz bardziej szczegółowo, jak wyglądała historia życia i bioróżnorodności na Ziemi. Każda skamieniałość jest niezwykle cenna, ponieważ musiała przejść przez szereg procesów, nazywanych filtrami tafonomicznymi, aby dotrwać do dzisiejszych czasów i przekazać nam nieco informacji na temat życia danego organizmu oraz jego środowiska1. Niejednokrotnie odkrywane skamieniałości wprawiają świat nauki w zdumienie, podważając to, co dotychczas uważano, na przykład o pokrewieństwie określonych gatunków lub okresie ich występowania2, a także ukazując ciekawe rozwiązania natury, umożliwiające dawnym gatunkom przetrwanie lub ich funkcjonowanie w środowisku3.

 

Zaskakujące informacje na temat dinozaurów

Dinozaury stereotypowo kojarzą się nam z niezwyciężonymi olbrzymami, które niegdyś opanowywały Ziemię. Niektóre doniesienia wskazują, że ich dominacja w ekosystemie mogła być efektem ówczesnej aktywności wulkanicznej4. Niemniej siła, masa oraz przede wszystkim rozmiary dinozaurów odegrały istotną rolę w powszechnym postrzeganiu niektórych z nich jako najwyższych elementów łańcuchów pokarmowych. Dinozaury mięsożerne stanowiły zagrożenie dla mniejszych od siebie gatunków, również dla innych dinozaurów. Okazuje się jednak, że w okresie, kredy dinozaurami żywili się także przodkowie współczesnych krokodyli.

 

Dinozaury w diecie przodków krokodyli

W artykule zatytułowanym Abdominal Contents Reveal Cretaceous Crocodyliforms Ate Dinosaurs [Zawartość jamy brzusznej krokodylopodobnych z okresu kredy ujawnia, że żywiły się one dinozaurami], który w czerwcu 2022 roku został opublikowany na łamach „Gondwana Research”, autorzy zwracają uwagę na to, co znaleziono w treści pokarmowej przedstawicieli gatunku Confractosuchus sauroktonos – przodków dzisiejszych krokodyli, którzy przetrwali aż od okresu triasu5. Podobnie jak dzisiejsze krokodyle, byli oni hipermięsożercami, co oznacza, że zdecydowaną większość ich pożywienia stanowiły znalezione lub upolowane przez nich inne zwierzęta,

Aby wywnioskować, jakimi zwierzętami żywiły się dawne drapieżniki, z reguły obserwuje się ślady ugryzień na kopalnych kościach. Jest to jednak świadectwo pośrednie, bowiem najbardziej wiarygodne badanie polegałoby na analizie zawartości jelit. Często okazuje się to niemożliwe, ponieważ jelita skrajnie rzadko zachowują się w skamieniałościach, ze względu na to, że należą do tkanek miękkich. Nowo opisane szczątki krokodyla Confractosuchus sauroktonos, żyjącego około 92,5–104 milionów lat temu na terenie dzisiejszej Australii, zawierają jednak wyjątkowo dobrze zachowaną treść brzuszną, w której znajdują się części młodocianego ornitopoda (dinozaura ptasionogiego)6. Na szczątkach ornitopoda można odnaleźć wyraźne oznaki żucia, rozczłonkowywania ciała oraz fragmentacji kości, co wskazuje, że Confractosuchus sauroktonos posiadał podobne zwyczaje i strategie żywieniowe jak dzisiejsze krokodyle. Na podstawie analiz morfometrycznych autorzy podkreślają, że opisywany gatunek krokodyli z okresu kredy cechował się znaczącą wszechstronnością, jeśli chodzi o rodzaje spożywanych pokarmów7.

Jak zauważa doktor Matt White z „The Australian Age of Dinosaurs Museum”, główny autor artykułu:

To po prostu niezwykłe. Po raz pierwszy odkryto krokodyla ze szczątkami dinozaura w żołądku. […] Ten prehistoryczny krokodyl i jego ostatni posiłek dostarczyły nam istotnych wskazówek dotyczących relacji i zachowań zwierząt zamieszkujących Australię miliony lat temu. […] Okazuje się, że dinozaury nie znajdowały się na szczycie łańcucha pokarmowego, ale stanowiły jedynie element skomplikowanej sieci ssaków, pterozaurów, ptaków i krokodyli8.

 

Podwójne odkrycie

Znalezisko to jest interesujące również z innego powodu. Szczątki ornitopoda znalezione we wnętrznościach prehistorycznego krokodyla są pierwszymi szczątkami szkieletu grupy z formacji Winton, które wcześniej znane były wyłącznie z zębów. Odkrycie pierwszych szczątków szkieletowych tego ornitopoda może doprowadzić do określenia nowego taksonu w systematyce biologicznej9. To jednak nie koniec interesujących faktów dotyczących tego badania.

 

Metody elektroradiologiczne w paleontologii

Doktor White wyjaśnia, że kości Confractosuchus sauroktonos oraz ornitopoda były zbyt kruche, aby można było wyciągnąć je z ziemi konwencjonalnymi metodami. Aby więc nie zniszczyć wartościowych skamieniałości, paleontolodzy postanowili wykorzystać promieniowanie rentgenowskie, aby po złożeniu wszystkich wykonanych zdjęć dokładnie przyjrzeć się odkrytym skamieniałościom. White zaznacza jednak, że rekonstrukcja kości w 3D może zająć jeszcze miesiące10. Najistotniejsze jest jednak to, że skamieniałości nie uległy uszkodzeniom mechanicznym przy ich wydobywaniu.

Innowacyjne zastosowanie technik elektroradiologicznych w paleontologii pomoże uniknąć ostatniego, ale bardzo istotnego filtra tafonomicznego, jakim jest czynnik ludzki. Zauważa się, że nawet bardzo dobrze zachowane skamieniałości, które przetrwały miliony lat przemian geologicznych i fizykochemicznych, mogą ulec zniszczeniu przez niedbałe wydobycie11. Dzięki innowacyjnemu podejściu do odkrywania skamieniałości, szczególnie tych delikatnych, naukowcy będą mogli odkryć znacznie więcej równie ciekawych okazów, także takich, które zachowały się jedynie w żołądkach innych organizmów.

Bartosz Bagrowski

 

Źródło zdjęcia: Pixabay

Ikonka cyklu: Pixabay

Ostatnia aktualizacja strony: 14.08.2022

 

Przypisy

  1. Por. B. Bagrowski, Czym są skamieniałości? – czyli o paleontologii słów kilka, „W Poszukiwaniu Projektu” 2021, 23 kwietnia [dostęp 05 VIII 2022].
  2. Por. B. Bagrowski, Odnaleziono filogenetycznych krewnych pterozaurów, „W Poszukiwaniu Projektu” 2020, 20 grudnia [dostęp 05 VIII 2022]; B. Bagrowski, Czy małże tyazyrydowe żyły znacznie wcześniej, niż nam się wydaje?, „W Poszukiwaniu Projektu” 2021, 15 sierpnia [dostęp 05 VIII 2022].
  3. Por. P. Maksymowicz, Zdumiewające odkrycie tajemniczego jaja kopalnego, „W Poszukiwaniu Projektu” 2020, 12 lipca [dostęp 05 VIII 2022]; B. Bagrowski, Co wiemy o wymarłym gatunku rekina Otodus megalodon?, „W Poszukiwaniu Projektu” 2022, 20 marca [dostęp 05 VIII 2022].
  4. Por. B. Bagrowski, O wulkanach, które umożliwiły dinozaurom opanowanie Ziemi na dziesiątki milionów lat, „W Poszukiwaniu Projektu” 2021, 24 października [dostęp 05 VIII 2022].
  5. Por. M.A. White et al., Abdominal Contents Reveal Cretaceous Crocodyliforms Ate Dinosaurs, „Gondwana Research” 2022, Vol. 106, s. 281-302, DOI: 10.1016/j.gr.2022.01.016 [dostęp 05 VIII 2022].
  6. Por. White et al., Abdominal Contents Reveal.
  7. Por. White et al., Abdominal Contents Reveal.
  8. J. Chadwick, Ancient Crocodile’s Last Meal Was a DINOSAUR: Partly-digested Remains of a Young Ornithopod Are Discovered in the Stomach of a New Species of Crocodile that Roamed Australia 95 Million Years Ago, „Mail Online” 2022 [dostęp 05 VIII 2022]; V. Pengilley, ‘It’s Just Extraordinary’: Ancient Crocodile’s Last Meal May Have Been a Dinosaur, „ABC Western Qld – News” 2022 [dostęp 05 VIII 2022].
  9. Por. White et al., Abdominal Contents Reveal.
  10. Por. Chadwick, Ancient Crocodile’s Last Meal; Pengilley, ‘It’s Just Extraordinary’.
  11. Por. Bagrowski, Czym są skamieniałości?.

Literatura:

  1. Bagrowski B., Co wiemy o wymarłym gatunku rekina Otodus megalodon?, „W Poszukiwaniu Projektu” 2022, 20 marca [dostęp 05 VIII 2022].
  2. Bagrowski B., Czy małże tyazyrydowe żyły znacznie wcześniej, niż nam się wydaje?, „W Poszukiwaniu Projektu” 2021, 15 sierpnia [dostęp 05 VIII 2022].
  3. Bagrowski B., Czym są skamieniałości? – czyli o paleontologii słów kilka, „W Poszukiwaniu Projektu” 2021, 23 kwietnia [dostęp 05 VIII 2022].
  4. Bagrowski B., Odnaleziono filogenetycznych krewnych pterozaurów, „W Poszukiwaniu Projektu” 2020, 20 grudnia [dostęp 05 VIII 2022].
  5. Bagrowski B., O wulkanach, które umożliwiły dinozaurom opanowanie Ziemi na dziesiątki milionów lat, „W Poszukiwaniu Projektu” 2021, 24 października [dostęp 05 VIII 2022].
  6. Chadwick J., Ancient Crocodile’s Last Meal Was a DINOSAUR: Partly-digested Remains of a Young Ornithopod Are Discovered in the Stomach of a New Species of Crocodile that Roamed Australia 95 Million Years Ago, „Mail Online” 2022 [dostęp 05 VIII 2022].
  7. Maksymowicz P., Zdumiewające odkrycie tajemniczego jaja kopalnego, „W Poszukiwaniu Projektu” 2020, 12 lipca [dostęp 05 VIII 2022].
  8. Pengilley V., ‘It’s Just Extraordinary’: Ancient Crocodile’s Last Meal May Have Been a Dinosaur, „ABC Western Qld – News” 2022 [dostęp 05 VIII 2022].
  9. White M.A. et al., Abdominal Contents Reveal Cretaceous Crocodyliforms Ate Dinosaurs, „Gondwana Research” 2022, Vol. 106, s. 281–302, DOI: 10.1016/j.gr.2022.01.016 [dostęp 05 VIII 2022].

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *



Najnowsze wpisy

Najczęściej oglądane wpisy

Wybrane tagi