Jakie świadectwa przemawiają na rzecz teorii inteligentnego projektu i jakie są ich teistyczne implikacje?Czas czytania: 4 min

Stephen C. Meyer

2022-06-03
Jakie świadectwa przemawiają na rzecz teorii inteligentnego projektu i jakie są ich teistyczne implikacje?<span class="wtr-time-wrap after-title">Czas czytania: <span class="wtr-time-number">4</span> min </span>

Od redakcji Evolution News & Science Today: Ten artykuł stanowi część rozdziału opublikowanego w nowej książce The Comprehensive Guide to Science and Faith: Exploring the Ultimate Questions About Life and the Cosmos [Wyczerpujący przewodnik po nauce i wierze. Rozważania dotyczące podstawowych pytań o życie i kosmos]. Rozdział dr. Meyera publikujemy w postaci serii tekstów, w której niniejszy tekst ukazuje się jako pierwszy.

 

Biologowie od dawna przyznają, że wiele zorganizowanych struktur w organizmach żywych – kunsztowna forma i ochronna spiralna muszla łodzika; współzależne części oka kręgowców; połączone ze sobą kości, mięśnie i pióra ptasiego skrzydła – „tworzą wrażenie celowego zamysłu”1. Przed Karolem Darwinem piękno, zintegrowaną złożoność i adaptację organizmów do ich środowisk biologowie przypisywali potężnemu inteligentnego projektantowi. Tym samym sądzili, że dzięki badaniu organizmów żywych skutki aktywności tego projektanta są wykrywalne w świecie przyrody.

Darwin przekonywał jednak, że wrażenie celowego zamysłu czy projektu da się prościej wytłumaczyć jako wytwór zupełnie niekierowanego mechanizmu – doboru naturalnego oddziałującego na skutki losowych zmian. Współcześni neodarwiniści również twierdzą, że niekierowany proces doboru naturalnego i losowych mutacji wytworzył sprawiające wrażenie zaprojektowanych, skomplikowanych struktur w organizmach żywych. Uznają oni, że dobór naturalny może naśladować zdolności inteligentnego projektanta, mimo że sam nie jest kierowany przez żadną istotę inteligentną. Organizmy żywe mogą więc wyglądać na zaprojektowane, ale zgodnie z teorią doboru naturalnego to wrażenie jest tylko złudzeniem, a w związku z tym nie jest prawdą, że dzięki badaniu życia skutki aktywności inteligentnego projektanta są wykrywalne w świecie przyrody. Jak podkreślał sam Darwin: „Nie więcej jest, zdaje się, celowości w zmienności istot żywych i w działaniu doboru naturalnego niż w kierunku, w którym wieje wiatr”2. Natomiast wybitny biolog ewolucyjny Francisco J. Ayala argumentował, że Darwin wyjaśnił „projekt bez projektanta” i pokazał, że „złożoną organizację i funkcjonalne aspekty istot żywych można wyjaśnić jako skutek przyrodniczego procesu – doboru naturalnego – i nie trzeba przy tym postulować działania Stwórcy czy jakiegoś innego zewnętrznego czynnika”3.

 

„Precyzyjne dostrojenie” Wszechświata

Co ciekawe, niektórzy współcześni fizycy również wysuwają podobne argumenty na temat pochodzenia tego, co nazywają „precyzyjnym dostrojeniem” Wszechświata. Począwszy od lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku, zaczęli odkrywać, że prawa i stałe fizyczne oraz warunki początkowe Wszechświata są precyzyjnie dostrojone do możliwości istnienia życia (a nawet podstawowych związków chemicznych) we Wszechświecie. Dla wielu fizyków to odkrycie wskazywało na działanie twórcy precyzyjnego dostrojenia czy jakiegoś superintelektu, czyli rzeczywistego inteligentnego projektanta. Jednak inni fizycy argumentują obecnie, że precyzyjne dostrojenie parametrów fizycznych Wszechświata daje tylko pozór projektu, nie odzwierciedla zaś projektu rzeczywistego. Na przykład fizyk Lawrence Krauss przekonywał, że kosmologiczne precyzyjne dostrojenie nie stanowi świadectwa inteligentnego projektu, a jedynie daje „iluzję inteligentnego projektu”.

 

Uzasadnianie danych empirycznych

Czy więc Darwin uzasadnił wszystkie świadectwa pozornego projektu w przyrodzie? Czy współcześni fizycy uzasadnili świadectwa projektu we Wszechświecie?

Zwolennicy teorii inteligentnego projektu odpowiadają na te pytania zdecydowanie negatywnie. Argumentujemy, że pewne konkretne cechy życia i Wszechświata najlepiej da się wyjaśnić jako rezultat działania rzeczywistego inteligentnego projektanta, nie zaś jakiegoś niekierowanego procesu materialnego (takiego jak dobór naturalny i losowe mutacje), który tylko imituje zdolności inteligentnego projektanta. Co więcej, wskazujemy na to, że większa moc eksplanacyjna hipotezy projektu sprawia, że skutki aktywności inteligentnego projektanta w dziejach życia i Wszechświata są naukowo wykrywalne. To założenie wykrywalności inteligentnego projektu odróżnia teorię inteligentnego projektu nie tylko od materialistycznych, ewolucjonistycznych teorii pochodzenia życia i Wszechświata, lecz także od koncepcji teistycznego ewolucjonizmu. Mimo że w większości odmian teistycznego ewolucjonizmu uznaje się istnienie Boga, to zaprzecza się w ich ramach temu, że skutki aktywności Boga jako projektanta są możliwe do wykrycia w świecie przyrody.

Zgodnie z teorią inteligentnego projektu świadectwa projektu są więc wykrywalne w przyrodzie. Jednakże na podstawie jakich świadectw teoretycy projektu uzasadniają to twierdzenie? Rozważmy dwie klasy takich świadectw oraz naukową metodę wykrywania projektu, którą można się posłużyć w celu wykrycia inteligentnego projektu w przyrodzie.

Stephen C. Meyer

Oryginał: What Is the Evidence for Intelligent Design and What Are Its Theistic Implications?, „Evolution News & Science Today” 2022, March 23 [dostęp 3 VI 2022].

 

Przekład z języka angielskiego: Dariusz Sagan

Źródło zdjęcia: Pixabay

Ostatnia aktualizacja strony: 03.06.2022

 

Przypisy

  1. R. Dawkins, Ślepy zegarmistrz, czyli jak ewolucja dowodzi, że świat nie został zaplanowany, tłum. A. Hoffman, „Biblioteka Myśli Współczesnej”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1994, s. 21.
  2. K. Darwin, Autobiografia i wybór listów. Dzieła wybrane, t. VIII, tłum. A. Iwanowska, A. Krasicka, J. Połtowicz i S. Skowron, „Biblioteka Klasyków Biologii”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1960, s. 43–44.
  3. F.J. Ayala, Największe odkrycie Darwina: projekt bez projektanta, tłum. D. Sagan, „Filozoficzne Aspekty Genezy” 2012, t. 9, s. 10 [7–32] [dostęp 26 III 2022].

Literatura:

  1. Ayala F.J., Największe odkrycie Darwina: projekt bez projektanta, tłum. D. Sagan, „Filozoficzne Aspekty Genezy” 2012, t. 9, s. 7–32 [dostęp 26 III 2022].
  2. Darwin K., Autobiografia i wybór listów. Dzieła wybrane, t. VIII, tłum. A. Iwanowska, A. Krasicka, J. Połtowicz i S. Skowron, „Biblioteka Klasyków Biologii”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1960.
  3. Dawkins R., Ślepy zegarmistrz, czyli jak ewolucja dowodzi, że świat nie został zaplanowany, tłum. A. Hoffman, „Biblioteka Myśli Współczesnej”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1994.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *



Najnowsze wpisy

Najczęściej oglądane wpisy

Wybrane tagi