Dlaczego darwinizm jest fałszywy. Część 4Czas czytania: 12 min

Dobór naturalny i specjacja

Coyne pisze, że Darwin „miał […] skąpe dowody na działanie doboru w populacjach żyjących w warunkach naturalnych”¹. Prawdę mówiąc, Darwin nie miał żadnych bezpośrednich świadectw działania doboru naturalnego. W O powstawaniu gatunków mógł tylko „podać jeden lub dwa hipotetyczne przykłady”². Dopiero sto lat później Bernard Kettlewell dostarczył to, co sam nazwał „brakującym świadectwem Darwina” ukazującym dobór naturalny w działaniu – mowa o zmianie proporcji jasnych i ciemnych krępaków nabrzozaków, którą Kettlewell przypisał kamuflażowi i drapieżnym zachowaniom ptaków³.

Od tej pory biologowie znaleźli wiele bezpośrednich świadectw działania doboru naturalnego. Coyne opisuje niektóre z nich, w tym wzrost średniej wielkości dziobów zięb na Wyspach Galápagos oraz zmianę czasu kwitnienia dziko rosnącego gatunku kapusty w południowej Kalifornii – oba przypadki miały związek z nastaniem suszy. Tak samo jak Darwin, Coyne porównuje też dobór naturalny z doborem sztucznym stosowanym w hodowli roślin i zwierząt.

Te przykłady działania doboru – zarówno naturalnego, jak i sztucznego – dotyczą jedynie niewielkich zmian w obrębie istniejących gatunków. Hodowcy znali takie zmiany jeszcze przed rokiem 1859 i to dlatego Darwin nie napisał książki zatytułowanej Jak istniejące gatunki zmieniają się w czasie, lecz książkę opatrzoną tytułem O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego. W 1982 roku harwardzki biolog Ernst Mayr napisał, że „Darwin nazwał swoje wielkie dzieło O powstawaniu gatunków, ponieważ miał pełną świadomość tego, że zmiana jednego gatunku w drugi stanowi podstawowe zagadnienie teorii ewolucji”⁴. Jednak we wcześniejszej książce Mayr oznajmił, że „Darwinowi nie udało się rozwiązać problemu wskazywanego w tytule jego dzieła”⁵. W 1997 roku biolog ewolucyjny Keith Stewart Thomson napisał: „Biologowie nie dostarczyli jeszcze niezbitego dowodu ewolucji”⁶, a „niezbitym dowodem ewolucji jest specjacja, nie zaś lokalna adaptacja i różnicowanie się populacji”⁷. Przed Darwinem panowała zgoda co do tego, że gatunki mogą ulegać zmianom wyłącznie w określonych granicach, setki lat stosowania doboru sztucznego eksperymentalnie dowiodły bowiem, że takie granice istnieją. Jak zauważył Thompson: „Darwin musiał pokazać, że te granice można przekroczyć. My też musimy to jeszcze wykazać”⁸.

W 2004 roku Coyne i H. Allen Orr opublikowali książkę Speciation [Specjacja], w której zauważyli, że biologowie nie byli zgodni co do definicji „gatunku”, ponieważ żadna poszczególna definicja nie pasuje do każdego przypadku. Na przykład definicja mająca zastosowanie do żyjących, rozmnażających się płciowo organizmów może nie mieć sensu, jeśli zastosuje się ją do skamieniałości lub bakterii. W istocie istnieje ponad 25 definicji „gatunku”. Coyne i Orr argumentowali, że „przy wyborze koncepcji gatunku należy najpierw określić charakter «problemu gatunku», a dopiero potem można wybrać koncepcję, która najlepiej ten problem rozwiązuje”⁹. Podobnie jak większość darwinistów, Coyne i Orr preferują zaproponowaną przez Ernsta Mayra „biologiczną koncepcję gatunku”, zgodnie z którą „gatunki to grupy aktualnie lub potencjalnie krzyżujących się ze sobą populacji naturalnych, które wykazują izolację reprodukcyjną względem innych takich grup”¹⁰. W książce Ewolucja jest faktem Coyne wyjaśnia, że „ewolucjoniści badający proces specjacji wolą posługiwać się biologiczną koncepcją gatunku, dotyka ona bowiem sedna kwestii ewolucyjnych. Jeśli, stosując tę koncepcję, potrafimy wyjaśnić ewolucję barier ewolucyjnych, to znaczy, że wyjaśniliśmy powstawanie gatunków”¹¹.

Teoretycznie rzecz biorąc, bariery reprodukcyjne powstają, gdy oddzielone geograficznie populacje ulegają genetycznej dywersyfikacji. Coyne opisuje jednak pięć „przypadków specjacji w czasie rzeczywistym”, które zachodzą na zasadzie innego mechanizmu: podwojenia liczby zestawów chromosomów, czyli „poliploidalności”¹². Zwykle jest to skutek hybrydyzacji między dwoma istniejącymi gatunkami roślin. Większość hybryd jest bezpłodna, ponieważ ich niepasujące do siebie chromosomy nie mogą ulec prawidłowemu podziałowi, dzięki któremu powstałyby płodne pyłki kwiatowe i zalążnie. Zdarza się jednak, że zestawy chromosomów hybrydy ulegają spontanicznemu podwojeniu, co prowadzi do powstania dwóch doskonale pasujących do siebie zestawów chromosomów, które umożliwiają reprodukcję. W ten sposób powstaje płodna roślina, która wykazuje izolację reprodukcyjną względem dwojga swoich rodziców, a w świetle biologicznej koncepcji gatunku jest to właśnie nowy gatunek.

Specjacja poliploidalna („specjacja drugorzędowa”) obserwowana jest jednak wyłącznie w przypadku roślin. Nie stanowi ona świadectwa na rzecz teorii Darwina, zgodnie z którą gatunki powstają drogą doboru naturalnego, ani też nie przemawia za neodarwinowską teorią specjacji poprzez rozdzielenie geograficzne i genetyczną dywergencję. Według biologa ewolucyjnego Douglasa J. Futuymy poliploidalność „nie powoduje pojawienia się nowych cech morfologicznych […] [i] nie powoduje ewolucji nowych rodzajów”¹³ lub wyższych jednostek taksonomicznych w hierarchii biologicznej.

Specjacja drugorzędowa nie rozwiązuje więc problemu Darwina. Tylko specjacja pierwszorzędowa – rozdzielenie się jednego gatunku na dwa wskutek działania doboru naturalnego – byłaby zdolna to wytworzenia wzorca rozgałęziającego się drzewa, który przewidywany jest przez darwinowską teorię ewolucji. Nikt jednak nigdy nie zaobserwował zajścia specjacji pierwszorzędowej. Nigdy nie znaleziono niezbitego dowodu ewolucji¹⁴.

A może jednak znaleziono?

W książce Ewolucja jest faktem Coyne twierdzi, że specjację pierwszorzędową zaobserwowano w ramach eksperymentu, którego wyniki ogłoszono drukiem w 1998 roku. Co ciekawe, Coyne nie wspomniał o tym w książce z 2004 roku, którą napisał wspólnie z Orrem, warto jednak przytoczyć obszerny fragment jego książki z 2009 roku:

W laboratoryjnej kolbie możemy nawet obserwować powstawanie nowych, zróżnicowanych ekologicznie gatunków bakterii. Paul Rainey i jego współpracownicy z Oxford University umieścili szczep bakterii Pseudomonas fluorescens w naczynku zawierającym pożywkę i po prostu obserwowali, co się będzie działo. (To zaskakujące, lecz prawdziwe: w szklanym naczynku istnieją różne środowiska. Na przykład stężenie tlenu jest najwyższe przy powierzchni, a najniższe na dnie.) W ciągu 10 dni – czyli po kilkuset zaledwie pokoleniach – macierzysta, jednorodna powłoka bakteryjna uległa ewolucji, dając dwie dodatkowe formy, zajmujące różne części zlewki. Jedna z nich, nazwana „zmięty kożuch”, utworzyła matę na powierzchni pożywki. Druga, „rozmyty kożuch”, powłokę na dnie. Gładka macierzysta odmiana pozostała w płynnym środowisku pomiędzy nimi. Obie nowe formy były genetycznie różne od swego przodka, wyewoluowały dzięki mutacjom i doborowi naturalnemu, a każda z nich rozmnażała się najszybciej w swoim szczególnym środowisku. Oto więc w laboratorium dochodzi nie tylko do ewolucji, ale i do specjacji: forma macierzysta wydała dwie ekologicznie odmienne formy potomne (z którymi współistniała), a w przypadku bakterii formy takie uznaje się za odrębne gatunki. W bardzo krótkim czasie dobór naturalny, działając na bakterie Pseudomonas, spowodował niewielką „radiację przystosowawczą”, odpowiednik procesu powstawania gatunków zwierząt i roślin, gdy stykają się one z nowym środowiskiem na wyspie oceanicznej¹⁵.

Coyne pomija jednak to, o czym pisał zespół Raineya: że kiedy te ekologicznie zróżnicowane gatunki umieszczono w tym samym środowisku, „gwałtownie zmalał stopień ich różnorodności”¹⁶. W przypadku bakterii odrębna pod względem ekologicznym populacja (nazywana „ekotypem”) może być oddzielnym gatunkiem, ale tylko wówczas, gdy jej odrębność jest trwała. W 2002 roku mikrobiolog ewolucyjny Frederick Cohan napisał, że gatunki bakterii „są ekologicznie odmienne od siebie nawzajem, a ich odrębność jest nieodwracalna”¹⁷. Szybkie odwrócenie odrębności ekologicznej po umieszczeniu populacji bakterii z eksperymentu Raineya w tym samym środowisku obala twierdzenie Coyne’a, że wyniki tego eksperymentu dowodzą powstania nowego gatunku.

Wyolbrzymianie znaczenia posiadanych świadectw empirycznych, aby wesprzeć darwinizm, nie jest niczym nowym. W przypadku zięb z Wysp Galápagos po ustąpieniu suszy średnia wielkość dzioba powróciła do normalnego poziomu. W ogóle nie zaszła tu ewolucja, a tym bardziej specjacja. W książce Ewolucja jest faktem Coyne pisze jednak, że „wszystko, czego wymagamy od ewolucji drogą doboru naturalnego, zostało wyczerpująco udokumentowane”¹⁸ w ramach badań zięb. Ponieważ teorie naukowe odnoszą sukces lub ponoszą porażkę ze względu na dane empiryczne, więc tendencja Coyne’a do wyolbrzymiania danych empirycznych nie świadczy dobrze o bronionej przezeń teorii. Kiedy w wydanej w 1999 roku broszurze amerykańskiej National Academy of Sciences zmianę dziobów zięb nazwano „szczególnie przekonującym przykładem specjacji”¹⁹, Phillip E. Johnson tak wypowiedział się na łamach magazynu „The Wall Street Journal”: „Jeśli nasi czołowi naukowcy muszą uciekać się do takich samych przeinaczeń, przez które sprzedawcy akcji wylądowaliby w więzieniu, to wiadomo, że znajdują się oni w kłopotliwej sytuacji”²⁰.

Obserwowane są więc przypadki specjacji drugorzędowej – a nie tego potrzebuje przecież darwinizm – jednak nie zaobserwowano specjacji pierwszorzędowej, nawet w przypadku bakterii. Brytyjski bakteriolog Alan H. Linton szukał potwierdzonych sprawozdań na temat specjacji pierwszorzędowej i w 2001 roku doszedł do wniosku, że „niczego takiego nie ma w literaturze, w której twierdzi się, że wykazano ewolucję jednego gatunku w drugi. Bakterie, najprostsze z niezależnych form życia, są idealne dla takiego rodzaju badań. Pokolenia bakterii powstają w czasie około dwudziestu do trzydziestu minut, a ich populacje tworzą się po upływie osiemnastu godzin. Bakteriologia istnieje jednak od 150 lat, a mimo to nie dysponujemy żadnymi świadectwami na to, że jeden gatunek bakterii zmienił się w inny”²¹.

Wnioski

Darwin stwierdził, że O powstawaniu gatunków stanowi „długi szereg dowodzeń”²², a tymczasem Coyne przedstawia nam długi szereg zwodzeń. W książce Ewolucja jest faktem Coyne usiłuje bronić ewolucjonizmu darwinowskiego, przedstawiając zapis kopalny w nieprawdziwym świetle; przeinaczając proces rozwoju zarodków kręgowców; ignorując świadectwa na rzecz funkcjonalności rzekomo szczątkowych narządów i niekodującego DNA oraz podpierając darwinizm teologicznymi argumentami dotyczącymi „niedanego projektu”; pewne zjawiska biogeografii przypisując konwergencji będącej rzekomo skutkiem „dobrze znanych” procesów doboru naturalnego i specjacji; a także wyolbrzymiając świadectwa na rzecz doboru naturalnego i specjacji tak, aby wydawało się, że są one w stanie osiągnąć to, czego wymaga darwinizm.

Rzeczywiste świadectwa empiryczne wskazują na to, że główne cechy zapisu kopalnego podważają ewolucjonizm darwinowski; że wczesne etapy rozwoju zarodków kręgowców są bardziej zgodne z koncepcją oddzielnego powstania niż z teorią wspólnoty pochodzenia; że niekodujący DNA jest – wbrew przewidywaniom neodarwinizmu – w pełni funkcjonalny; i że dobór naturalny nie może osiągnąć niczego więcej niż dobór sztuczny: może prowadzić jedynie do niewielkich zmian w obrębie istniejących gatunków.

W obliczu takich danych empirycznych każda teoria naukowa prawdopodobnie zostałaby odrzucona dawno temu. W świetle standardowych kryteriów nauk empirycznych darwinizm jest fałszywy. Jest on utrzymywany pomimo świadectw empirycznych oraz podjętych przez Darwina i jego następców prób obronienia go za pomocą argumentów teologicznych na temat stworzenia i projektu. To zaś sugeruje, że za darwinizmem przemawiają wyłącznie racje pozanaukowe²³.

Niemniej studenci biologii mogą odnieść pożytek z książki Coyne’a. W próbie uzyskania dostępu do właściwych informacji i możliwości swobodnego rozwijania umiejętności krytycznego myślenia studenci mogą dowiedzieć się z lektury książki Ewolucja jest faktem, jak darwiniści manipulują danymi empirycznymi i mieszają je z teologią w celu przywrócenia do obiegu fałszywej teorii, którą powinno się już dawno temu porzucić²⁴.

Jonathan Wells

Oryginał: Why Darwinism Is False, „Discovery Institute” 2009, May 18 [dostęp: 14 VI 2024].

Przekład z języka angielskiego: Dariusz Sagan

Literatura: