Czy złożoność stanowi argument przeciwko teorii inteligentnego projektu?Czas czytania: 3 min

Jakiś czas temu opublikowałem artykuł, w którym opisałem nieredukowalną złożoność replisomu DNA¹. Do Center for Science and Culture napisał pewien czytelnik, który zadał pytanie, czy złożoność replisomu DNA można w istocie uznać za argument przeciwko teorii inteligentnego projektu. Skoro rolą enzymu topoizomerazy jest przeciwdziałanie niepożądanym skutkom aktywności helikazy (czyli usuwanie powstających w wyniku naprężania skrętnego superzwinięć cząsteczek DNA), to czytelnik zasugerował, że ten system mógł zostać zaprojektowany w prostszy sposób, to jest dzięki takiemu zaprojektowaniu helikazy, aby ten problem w ogóle się nie pojawiał. Zgodnie z tym zarzutem złożoność maszynerii replikacji DNA jest większa niż mogłaby być i ma to większy sens przy założeniu, że teoria inteligentnego projektu jest fałszywa. Ponieważ z tego rodzaju zarzutem spotykam się nie pierwszy raz, postanowiłem przedstawić tutaj krótką odpowiedź.

Po dokładniejszej analizie

W moim przekonaniu argument ten jest niezmiernie słaby. Zawsze można na różne sposoby wyobrazić sobie, jak dany układ inżynieryjny mógłby być inaczej zaprojektowany. Nie mając doświadczenia z projektowaniem organizmów żywych, musimy jednak zachować dużą ostrożność, kiedy mówimy, co projektant powinien lub czego nie powinien zrobić. Nie wiemy nawet, jak mógłby wyglądać alternatywny projekt ani czy byłby on mniej złożony i bardziej wydajny od rzeczywistego układu. Bardziej interesująca jest kwestia, co projektant faktycznie zrobił. Przekonamy się wówczas, że problem stojący przez działającymi przyrostowo procesami ewolucyjnymi wcale nie znika.

Po dokładniejszej analizie zarzut, że „żaden projektant tak by tego nie zrobił”, często okazuje się zupełnie nietrafny. Twierdzi się na przykład, że odwrócone okablowanie siatkówki kręgowców to „marny projekt”, ponieważ krew przepływa z tyłu siatkówki, przez co nerw wzrokowy musi wychodzić poza siatkówkę. Argument ten podważa jednak obserwacja, że wszelkie związane z tym faktem niedostatki są w pełni kompensowane przez specjalne komórki Müllera, które funkcjonują niczym kable światłowodowe przewodzące światło bezpośrednio do siatkówki².

Epistemiczna asymetria

Na potrzeby wywodu załóżmy jednak, że argumenty o „marnym projekcie” mają pewną wartość. W takiej sytuacji musimy uznać, że zdolność hipotezy projektu do wyjaśnienia, dlaczego maszyneria replikacji DNA została zaprojektowana w taki, a nie inny sposób, jest znacznie większa niż zdolność naturalizmu do wyjaśnienia powstania złożonego i zintegrowanego układu części niezbędnego do funkcjonowania maszynerii replikacji DNA. W związku z tym problem wskazany przez czytelnika można co najwyżej uznać za słaby argument w porównaniu z argumentem (który przedstawiłem we wcześniejszym artykule³), że mechanizmy nieinteligentne (czyli procesy pozbawione dalekowzroczności) nie są przyczyną umożliwiającą adekwatne wyjaśnienie powstania maszynerii replikacji DNA.

Jest to przykład tego, co określam mianem epistemicznej asymetrii, czyli sytuacji, w której świadectwa znajdujące się na jednej szali wagi ważą indywidualnie więcej od kontrświadectw umieszczonych na drugiej szali.

Jonathan McLatchie

Oryginał: Is Complexity an Argument Against Design?, „Evolution News & Science Today” 2024, March 28 [dostęp: 25 V 2024].

Przekład z języka angielskiego: Dariusz Sagan

Literatura: