Źródło: „Myśleć ponad podziałami: Thomas Nagel, Umysł i kosmos. Dlaczego neodarwinowski materializm jest niemal na pewno fałszywy, przeł. Monika Bartosik, Perspektywy Nauki, Fundacja En Arche, Warszawa 2021, s. 120”, Filozoficzne Aspekty Genezy 2021, t. 18, s. 195–227.
Fragment recenzji:
Thomas Nagel to postać niezwykle ważna we współczesnych debatach na polu filozofii umysłu, epistemologii oraz etyki. Dla polskich czytelników najważniejszym świadectwem jego dokonań były jak dotąd dwie prace: zbiór esejów zatytułowany Pytania ostateczne (1979) oraz Widok znikąd (1986), który rozwijał wiele wątków z ostatnich dwóch tekstów poprzedniego zbioru. Nagel wielokrotnie podejmował również refleksję nad polityką (był jednym z uczniów Johna Rawlsa), lecz ten obszar jego aktywności jest u nas mniej znany z uwagi na brak tłumaczenia pracy Equality and Partiality. Nie można tego jednak powiedzieć o samej postaci Thomasa Nagela. Obierając drogę studiów filozoficznych, nie sposób przecież pominąć publikacji tego filozofa. Słynny artykuł „Jak to jest być nietoperzem?” to dziś abecadło akademickiej epistemologii, któremu Nagel niewątpliwie zawdzięcza swój „komercyjny” sukces. Książka popularnonaukowa z 1987 roku pod tytułem Co to wszystko znaczy? została natomiast pomyślana jako swego rodzaju elementarz problematyki filozoficznej i, będąc dziełem propedeutycznym, lekkością pióra oraz przystępnością nie ustępuje znakomitym Problemom filozofii Bertranda Russella. Przez ostatnie dziewięć lat Nagel publikował jednak bardzo niewiele i to poza głównym nurtem akademickim. Poczynając od roku 1982, w London Review of Books ukazywały się jego recenzje książek filozoficznych, a od niedawna również krótkie eseistyczne teksty, na przykład artykuł poświęcony wiedzy moralnej oraz prawom człowieka. Ostatnia książka pod tytułem Umysł i kosmos. Dlaczego neodarwinowski materializm jest niemal na pewno fałszywy została wydana w roku 2012, a teraz, dzięki staraniom Fundacji En Arche polski czytelnik może zapoznać się z jej tłumaczeniem autorstwa Moniki Bartosik.
Na kolejnych stronach recenzji przybliżę czytelnikowi tematykę owego tekstu Nagela. Rzecz jasna nie będzie to wyczerpujące omówienie stanowiska amerykańskiego filozofa, ponieważ nie sposób takowego przedstawić w zwięzłej postaci. Mimo że tekst Nagela nie należy do najdłuższych, to jednak wpisuje się w niezwykle rozległą debatę, której korzenie — zdaniem samego autora książki Umysł i kosmos — sięgają co najmniej siedemnastego wieku. Z tego względu niektóre wątki zostaną tu jedynie zasygnalizowane, z nadzieją na ich przyszłe rozwinięcie w innej formule.
Jest to praca niewątpliwie bardziej wymagająca od wspomnianych tekstów propedeutycznych i eseistycznych, zaś pod względem filozoficznej głębi należy sytuować ją w kontekście dzieł takich jak Widok znikąd oraz Pytania ostateczne. Nagel podejmuje tu bowiem problemy fundamentalne i nie waha się dokonać pewnych rozstrzygnięć. Choć książka jest krótka — liczy sto dwadzieścia stron — to jednak gęstość poruszanych w niej tematów zdecydowanie rekompensuje jej skąpą objętość. Problematyka do pewnego stopnia pokrywa się z wątkami eksplorowanymi w innych tekstach filozofa, takimi jak natura świadomości, redukcjonizm, istnienie wartości czy, kluczowa w rozważaniach Nagela, różnica między wewnętrznością i zewnętrznością, subiektywnym oraz obiektywnym punktem widzenia. Jednakże Umysł i kosmos umieszcza owe zagadnienia na tle filozofii nauki oraz dyskusji światopoglądowej w rozumieniu na poły diltheyowskim. Problematyka epistemologiczna, rozważania z zakresu etyki oraz filozofii umysłu stanowią jedynie przyczynek do refleksji zakrojonej o wiele szerzej niż akademicka debata na temat rozumienia cudzych stanów mentalnych oraz możliwości wyobrażenia sobie przez człowieka wewnętrznego bogactwa życia nietoperzy. Jej stawką jest bowiem możliwość wypracowania określonej postawy światopoglądowej przekraczającej opozycję teistyczno-materialistyczną. Tego rodzaju fundament dawałby wszak nadzieję na przełamanie impasu, w jaki popadła nauka bezkrytycznie stosująca dyrektywę redukcjonizmu. Fałszywość tez tytułowego neodarwinowskiego materializmu jest bowiem związana z redukcjonistycznym podejściem do kluczowych aspektów rzeczywistości, takich jak relacja między ciałem a umysłem, świadomość, natura poznania oraz istnienie wartości.
Przedruk za zgodą redakcji czasopisma Filozoficzne Aspekty Genezy
Ostatnia aktualizacja strony: 28.05.2022
Próby falsyfikacji INTELIGENTNYCH PROJEKTÓW (NIE MYLIĆ Z INTELIGENTNYM PROJEKTANTAMI) w biologii był bezskutenie podejmowany wiele razy,np:
https://slawekp7.wordpress.com/2021/08/21/spor-o-nieredukowalna-zlozonosc-kaskady-krzepniecia-krwi/
Spór między Michaelem Behe darwinistami na łamach literatury naukowej i porządnej akademickiej dyskusji. Co to ma wspólnego z z dysmusjako o inteligentnym projektanci przyrody. Biolodzy ewolucyjnie pro uja stworzyć model teoretyczny dowodzą y że proces krzepnięcia a krwi mógl wyewoluowac i twierdzą, że obalili tezę Behego o nieredukowalnego złożoności. Ze sfalsyfikowali, to znaz że pokazali, że jes to pogląd falszywy. Ze nie należy falsyfikowac projektanta bo ta droga nie obali się NZ kaskady kriz
epniecia. Poza tym ewentualne istnienie NZ jest dla nich tożsame z projektem. L
Spór o nieredukowalną złożoność kaskady krzepnięcia krwi
Nie powiodło się z projektami domagają się falsyfikowania projektanta (np Boga). I błędne koło się zamknelo 🙂
Gdy się w regulaminie zaznaczy, że wolno rozmawiać o projekcie, a nie dryfowac na tematy, którymi zajmuje się teologia zapanuje głód i potem cisza 🙂
Będę przekorny: przeciwnicy ID: podwazcie moje przekonanie o istnieniu INTELIGENTNEGO PROJEKTZNTA biologii, opartej na fakcie istnienia systemów nieredukowalnego złożonych. Znam odpowiedź. “nauka się takimi projekt tami nieo zajmuje” Brawo, zatem przejdźmy do biologii. Molekularnej :
https://slawekp7.wordpress.com/2021/08/31/wazny-merytoryczny-wstep-metodologiczny/
Ważny, merytoryczny Wstęp metodologiczny dla zwolenników neo-darwinowskiej wizji ewolucji, jak i dla poszukiwaczy śladów inteligentnego projektu w biologii. Jedni i drudzy posługują się jednakowym aparatem poznawczym (programem badawczym)!