Dziesięć mitów na temat procesu w Dover: #3 „Teorii inteligentnego projektu nie popierają żadne wyniki badań ani publikacje w recenzowanej literaturze naukowej”Czas czytania: 25 min

Od redakcji „Evolution News & Science Today”: Decyzja w sprawie Kitzmiller v. Dover stała się przedmiotem dużego zainteresowania mediów, jak również wielu błędnych interpretacji ze strony prodarwinowskich grup nacisku. W dziesiątą rocznicę zakończenia procesu w Dover, która minęła 20 grudnia 2015 roku, na stronie „Evolution News & Science Today” zaprezentowano serię dziesięciu tekstów obalających powszechne mity na temat tej sprawy.

W orzeczeniu w sprawie Kitzmiller v. Dover sędzia John E. Jones III stwierdził, że teoretycy projektu „nie mają w dorobku żadnych recenzowanych publikacji, a ich teorii nie poddano testom i badaniom”. Na to samo wskazywał przynajmniej w czterech innych miejscach orzeczenia:

Teoria inteligentnego projektu nie ma charakteru naukowego i nie można jej uznać za zasadną, akceptowaną teorię naukową, ponieważ jej zwolennicy nie mają publikacji w recenzowanych czasopismach […].

Ostatnią wskazówką tego, że teoria inteligentnego projektu nie ma uzasadnienia naukowego, jest zupełny brak recenzowanych publikacji, w których ta teoria znajdowałaby poparcie.

[Teoretycy projektu] nie opublikowali artykułów w recenzowanych czasopismach […].

Dowody zebrane w tej sprawie pokazują, że teorii inteligentnego projektu nie popierają żadne wyniki badań, dane lub publikacje w recenzowanej literaturze naukowej.

Wszystkie te twierdzenia są ewidentnie fałszywe. Co więcej, sędzia Jones miał okazję dowiedzieć się o tym w trakcie procesu, ale zignorował zeznanie dotyczące badań i recenzowanych publikacji popierających teorię inteligentnego projektu. Niemniej przez wiele lat krytycy teorii ID z największą lubością przytaczali twierdzenia na ten temat zawarte w orzeczeniu w procesie w Dover, ponieważ stanowią one potwierdzenie ich fałszywej narracji.

Na przykład dziennikarka Lauri Lebo, autorka tekstów na temat nauki, która w czasie procesu pisała dla lokalnej gazety „York Daily Record”, beztrosko zadeklarowała: „jak wszyscy wiemy, nie ma niczego takiego jak badania teorii inteligentnego projektu”¹. W swojej reakcji na film dokumentalny Expelled [Wykluczeni] z 2008 roku przedstawiciele National Center for Science Education (NCSE), grupy aktywistów przeciwstawiających się teorii inteligentnego projektu, również stwierdzili, że „teoretycy projektu nie przeprowadzili żadnych badań, które inni mogliby chcieć podważać”².

W wywiadzie przeprowadzonym w 2009 roku założycielowi portalu BioLogos, Francisowi Collinsowi, zadano pytanie: „Co Pan myśli o przedsięwzięciu rozpoczętym przez Discovery Institute, czyli o uruchomieniu laboratorium, w którym teoretycy projektu związani z tym ośrodkiem mają prowadzić autentyczne badania naukowe?”. Collins wierzy w wiele powszechnie głoszonych mitów na temat teorii inteligentnego projektu, a więc odpowiedział: „Trudno mi wyobrazić sobie, co oni będą robić. Teoria inteligentnego projektu nie formułuje żadnych falsyfikowalnych hipotez”³.

Ten mit rozprzestrzenił się na inne obszary kultury. Na przykład w felietonie zamieszczonym w gazetce studenckiej wydawanej na Uniwersytecie Stanu Iowa zauważono:

Jak do tej pory, zwolennicy teorii inteligentnego projektu nie przeprowadzili żadnych badań, które zakończyłyby się dokonaniem jakiegokolwiek odkrycia naukowego⁴.

Największym problemem z tymi twierdzeniami jest to, że są one nieprawdziwe. W odpowiedzi studentowi z Uniwersytetu Stanu Iowa napisałem długi tekst, w którym omówiłem badania przeprowadzone w ramach teorii inteligentnego projektu⁵. Jednak większość opisanych w tekście badań (choć nie wszystkie) przeprowadzono po procesie w Dover.

W gruncie rzeczy po procesie w Dover teoria inteligentnego projektu doświadczyła czegoś w rodzaju boomu naukowego, którego efektem było ponad sześćdziesiąt recenzowanych publikacji naukowych. Na stronie Discovery Institute zamieściliśmy prawie kompletny wykaz recenzowanych publikacji popierających teorię inteligentnego projektu⁶. Całkowita liczba takich publikacji wynosi obecnie [w 2015 roku] dziewięćdziesiąt.

Tym, którzy mają trudności z matematyką, wyjaśniam, że dziewięćdziesiąt to więcej niż zero, czyli liczba podana przez sędziego Jonesa w trakcie procesu. Twierdzenie sędziego Jonesa jest więc fałszywe w 2015 roku. Było jednak fałszywe również w roku 2005.

Oczywiście nie możemy obwiniać sędziego o to, że nie słyszał o publikacjach, które ukazały się po jego orzeczeniu. Nie ma to jednak znaczenia. Wiele wyników badań teorii inteligentnego projektu przedstawiono w recenzowanych publikacjach jeszcze przed grudniem 2005 roku, kiedy to sędzia Jones twierdził, że żadne takie opracowania nie istnieją. Omówmy więc tylko recenzowane publikacje teoretyków projektu, które były dostępne w czasie procesu w Dover. W zupełności wystarczają one do obalenia twierdzeń sędziego.

Czy procedura recenzyjna jest wymogiem naukowości?

Teoretycy projektu przedstawili wyniki swoich badań w recenzowanych publikacjach. Zanim jednak wykażemy, że w trakcie procesu w Dover sędzia Jones dowiedział się o niektórych z tych publikacji, musimy zadać pytanie: Czy przedstawianie wyników badań w recenzowanych publikacjach stanowi wymóg uprawiania rzetelnej nauki? Zgodnie z najlepszymi ekspertami w zakresie prawa i nauki, jakich jestem w stanie znaleźć (wyjątek stanowi sędzia Jones), odpowiedź na to pytanie brzmi „nie”.

Niektóre z najważniejszych i przełomowych prac w historii nauki opublikowano po raz pierwszy nie w recenzowanych czasopismach naukowych, lecz w postaci książek. Mam tu na myśli między innymi O obrotach ciał niebieskich⁷ Mikołaja Kopernika i Matematyczne zasady filozofii naturalnej⁸ Isaaca Newtona. Oryginalną pracę Alberta Einsteina na temat teorii względności opublikowano wprawdzie w czasopiśmie naukowym („Annalen der Physik”⁹), nie poddano jej jednak formalnej procedurze recenzyjnej. Sformułowaną przez Karola Darwina teorię ewolucji po raz pierwszy przedstawiono w książce adresowanej do laików i naukowców – O powstawaniu gatunków¹⁰ – nie zaś w recenzowanym artykule naukowym.

Co więcej, ważne naukowe prace często były początkowo odrzucane przez redaktorów recenzowanych czasopism. W jednym z artykułów w „Science” czytamy: „Wystarczy wspomnieć o »procedurze recenzyjnej«, a prawie każdy naukowiec uraczy nas historiami o recenzentach robiących złośliwe komentarze, przetrzymujących teksty w nieskończoność albo odrzucających prace tylko po to, by powtórzyć badania i zebrać laury”¹¹. W artykule opublikowanym w „Science Communication” Juan Miguel Campanario zaznacza, że czołowe czasopisma, takie jak „»Science« i »Nature« czasami również odrzucały ważne prace”, a „»Nature« odrzuciło nawet artykuł, którego autor ostatecznie zdobył Nagrodę Nobla”¹². W zabawnym liście zatytułowanym Not in Our ”Nature” [Nie w naszym „Nature”] Campanario przypomina cztery sytuacje, w których czasopismo „Nature” odrzuciło ważne artykuły:

(1) W 1981 roku „Nature” odrzuciło artykuł brytyjskiego biochemika Roberta H. Michella o sygnalizacyjnym działaniu hormonów. Artykuł ten był jak dotąd cytowany ponad 1800 razy.

(2) W czerwcu 1937 roku „Nature” odrzuciło pracę Hansa Krebsa opisującą cykl kwasu cytrynowego. Za to odkrycie Krebs został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii w 1953 roku.

(3) „Nature” początkowo odrzuciło artykuł na temat badań, za które Michel Hartmut otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii w 1988 roku; Institute for Scientific Information uznał ten artykuł za fundamentalny i powszechnie cytowany.

(4) Tekst Michaela J. Berridge’a, odrzucony przez „Nature” w 1983 roku, zajmuje 275 miejsce na liście najczęściej cytowanych artykułów wszech czasów. Cytowano go ponad 1900 razy¹³.

W innej publikacji Campanario wymienia „przypadki, w których trzydziestu sześciu przyszłych laureatów Nagrody Nobla napotkało opór ze strony redaktorów czasopism naukowych lub recenzentów przy publikacji tekstów traktujących o odkryciach, które później zagwarantowały im Nagrodę Nobla”¹⁴.

Campanario dochodzi do następującego wniosku:

Coś musi być nie tak z systemem recenzowania, jeśli ekspert uważa, że praca nie jest wystarczająco interesująca, a później staje się ona klasykiem w swojej dyscyplinie (lub, co gorsza, jeżeli za wyniki badań relacjonowane w odrzuconym artykule otrzymuje się Nagrodę Nobla). […] W przeciwieństwie do doniesień American Association for Advancement of Science i National Academy of Sciences, publikacja w recenzowanym czasopiśmie niekoniecznie jest najlepszym sposobem identyfikacji ważnych badań¹⁵.

Sąd Najwyższy też się z tym zgadza: procedura recenzyjna NIE jest konieczna do uprawiania rzetelnej nauki

Nawet Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych dostrzega, że wyniki rzetelnych badań naukowych nie zawsze będą publikowane w recenzowanych czasopismach. W przełomowej sprawie z 1993 roku, Daubert v. Merrell Dow Pharmaceuticals, Inc., sąd zauważył, że o ile publikacje w recenzowanych periodykach mogą być wyznacznikiem zasadności badań, niekoniecznie będzie to wyznacznik rzetelnych badań naukowych:

Publikacja (która jest tylko jednym z elementów procedury recenzyjnej) nie jest warunkiem koniecznym dopuszczalności; nie zawsze koreluje z rzetelnością, a w niektórych przypadkach dobre artykuły dotyczące ugruntowanych i innowacyjnych teorii nie zostaną opublikowane. Ponadto niektóre propozycje są zbyt szczegółowe, zbyt nowe lub wzbudzają za małe zainteresowanie, aby mogły zostać opublikowane¹⁶.

O ile sąd dostrzegł, że „poddanie się nadzorowi społeczności naukowej stanowi część »rzetelnych badań naukowych«”, ostatecznie stwierdził, że „publikacja (lub jej brak) w recenzowanym czasopiśmie” to tylko „istotna, choć nie rozstrzygająca, przesłanka przy ocenie wartości naukowej”¹⁷ danej koncepcji.

Stephen Jay Gould z naciskiem i elokwencją stwierdził, że podstawą postępu naukowego jest wzięcie pod uwagę poglądów mniejszości i mniej popularnych idei, które mogły nie być przedstawiane w publikacjach w recenzowanych czasopismach. Temat ten poruszył wraz z innymi naukowcami i historykami nauki w dokumencie amici curiae przedstawionym Sądowi Najwyższemu Stanów Zjednoczonych w sprawie Daubert v. Merrell Dow Pharmaceuticals, Inc.:

Oceny oparte na świadectwach naukowych, czy to dokonywane w laboratorium, czy na sali sądowej, są podważane przez kategoryczną odmowę choćby rozważenia badań lub poglądów, które przeczą czyjemuś przekonaniu o dominującym „konsensusie” opinii naukowców. Nauka postępuje w takim samym lub większym stopniu przez zastępowanie dawnych poglądów, jak przez stopniowe gromadzenie wiedzy. Automatyczne odrzucanie odszczepieńczych poglądów, które przeczą standardowej wiedzy, stanowi niebezpieczny błąd, ponieważ niemal każdy powszechnie akceptowany pogląd uznawany był niegdyś za ekscentryczny lub heretycki. Utrwalanie panowania rzekomej ortodoksji naukowej w ten sposób, czy to w laboratorium, czy na sali sądowej, w wielkiej mierze utrudnia poszukiwanie prawdy. Kategoryczna odmowa zbadania i rozważenia świadectw naukowych sprzecznych z jakimś niewłaściwie zdefiniowanym poglądem większości jest receptą na popełnianie błędów w każdym obszarze.

[…] Naukowcy, lekarze, historycy nauki i socjologowie nauki, którzy są członkami „społeczności naukowej”, mogą – jako amici curiae – zapewnić sąd, że nie tak naukowcy dążą do poszukiwania prawdy. Podważają oni ustalenie Sądu Apelacyjnego Stanów Zjednoczonych w Okręgu Dziewiątym, że jedyne „rzetelne badania naukowe” to te, którą są „powszechnie akceptowane”, zaś ich wyniki publikowane są w recenzowanych czasopismach, a także odrzucają przekonanie, że analizy naukowe i wnioski odbiegające od tego, co sąd uznaje za pojawiający się w publikacjach „konsensus”, są tak nierzetelne, iż nie zasługują na uwzględnienie. Jakość ujęcia lub opinii naukowej zależy od siły ich faktualnych przesłanek oraz od głębi i spójności ich sposobu rozumowania, nie zaś od tego, czy w danym czasopiśmie ukazały się odpowiednie artykuły, czy też od ich popularności wśród innych naukowców¹⁸.

Istnieje więc wiele przekonujących – związanych z teorią i praktyką nauki – argumentów, które wskazują, że procedura recenzyjna nie jest absolutnym wymogiem rzetelnych badań naukowych. Sędzia Jones nie odniósł się do tej historii i precedensu. Kiedy zdefiniował naukę tak, aby jej wymogiem było publikowanie wyników badań w recenzowanej literaturze naukowej, zaprzeczył – być może nieświadomie – ustaleniom Sądu Najwyższego w tym temacie.

Badania prowadzone w ramach teorii inteligentnego projektu zostały przedstawione sędziemu Jonesowi i udokumentowane w trakcie procesu w Dover

W każdym razie faktem jest to, że w 2005 roku teoria inteligentnego projektu była już dobrze poparta wynikami badań. Ten stan rzeczy został udokumentowany sędziemu Jonesowi podczas procesu, a także w formie dokumentu amici curiae dostarczonego przez przedstawicieli Discovery Institute i innych.

Michael J. Behe mówił w zeznaniu o swoim artykule badawczym opublikowanym w czasopiśmie „Protein Science”. W publikacji tej biolog wykazał, że mechanizmy darwinowskie nie mogą tworzyć cech, których powstanie wymaga zajścia wielu mutacji w organizmach wielokomórkowych. Scott Minnich mówił natomiast o tym, że wedle jego wyliczeń do tamtego czasu opublikowano między „siedem a dziesięć” recenzowanych artykułów naukowych popierających teorię inteligentnego projektu. Opowiedział też o swoich eksperymentalnych badaniach polegających na nokautowaniu genów wici bakteryjnej, których wyniki wskazują na nieredukowalną złożoność tego układu:

Jedna mutacja, jeden znokautowany gen i [bakteria] nie może już pływać. Ponowne dostarczenie genu przywraca zdolność pływania. To samo dzieje się z kolejnym genem. Nokautujemy gen, ponownie dostarczamy dobrą jego kopię i [bakterie] mogą pływać. Z definicji układ ten jest nieredukowalnie złożony. Robimy to z wszystkimi trzydziestoma pięcioma składnikami wici i otrzymujemy taki sam skutek¹⁹.

Chociaż wyniki tego badania nie były jeszcze opublikowane w recenzowanym czasopiśmie, powinny wystarczyć do obalenia twierdzenia sędziego Jonesa, że teorii inteligentnego projektu „nie poddano testom i badaniom”.

Nawet jedna z biegłych sądowych po stronie powodów zeznająca przeciwko teorii inteligentnego projektu – Barbara Forrest – mówiła o recenzowanym artykule Stephena Meyera The Origin of Biological Information and the Higher Taxonomic Categories [Pochodzenie informacji biologicznej i wyższych kategorii taksonomicznych], który został opublikowany na łamach czasopisma „Proceedings of the Biological Society of Washington”²⁰.

Już samo to zeznanie powinno wystarczyć do podważenia fałszywych twierdzeń sędziego Jonesa, ale niestety tak się nie stało. Adwokaci reprezentujący radę szkolną Dover nie postarali się dostatecznie o to, aby w należyty sposób przedstawić sądowi recenzowane wyniki badań uzyskiwane w ramach teorii inteligentnego projektu. Nie oznacza to jednak, że sędzia Jones jest bez winy, ponieważ dostarczono mu obszerną dokumentację.

Na przykład w przekazanym przez Discovery Institute głównym dokumencie amici curiae²¹ pojawiła się następująca informacja:

4. Recenzowana i redagowana literatura naukowa popierająca teorię inteligentnego projektu. Pomimo prób wykluczenia podejmowanych przez krytyków teorii inteligentnego projektu, naukowcy i filozofowie opowiadający się za tą teorią prezentowali ją oraz przemawiającą na jej rzecz empiryczną argumentację w recenzowanych publikacjach, wliczając w to: artykuły w recenzowanych czasopismach naukowych głównego nurtu; artykuły w recenzowanych czasopismach poświęconych filozofii nauki; książki opublikowane przez prestiżowe wydawnictwa uniwersyteckie i komercyjne; oraz artykuły w redagowanych lub recenzowanych książkach naukowych i materiałach z konferencji naukowych²².

Przypis 23 odsyłał sędziego Jonesa do tego, co wówczas stanowiło nasz wykaz recenzowanych artykułów zawierających argumentację na rzecz teorii inteligentnego projektu. Jak widać w wersji udostępnionej na stronie Internet Archive²³, w wykazie wymieniono wiele recenzowanych tekstów.

Dostarczyliśmy jednak również Dodatek²⁴, w którym udokumentowaliśmy konkretne recenzowane artykuły badawcze. Oto fragment Dodatku:

W Części I przedstawiono przychylne teorii inteligentnego projektu specjalistyczne artykuły opublikowane w czasopismach naukowych i książkach akademickich. Pokazano jednocześnie, że w artykułach tych nie postuluje się konkretnego nadnaturalnego stwórcy, lecz nieokreślonego inteligentnego projektanta. […]

A. S.C. Meyer, The Origin of Biological Information and the Higher Taxonomic Categories, „Proceedings of the Biological Society of Washington” 2004, Vol. 117, No. 2, s. 213–239.

Ten recenzowany artykuł badawczy, opublikowany w czasopiśmie biologicznym głównego nurtu, stanowi przykład tego, że teoria inteligentnego projektu przedstawiana jest w literaturze naukowej bez podbudowy religijnej. Autor artykułu argumentuje, że istnieją dane empiryczne świadczące o działaniu inteligentnego projektanta w trakcie eksplozji kambryjskiej, i nie czyni żadnych odniesień do Boga czy nadnaturalnego projektanta.

W artykule położono natomiast nacisk na to, że istnieją zasadne empiryczne przesłanki do wyciągnięcia wniosku o projekcie dokonanym przez jakąś inteligentną przyczynę: „Oparta na doświadczeniu analiza zdolności przyczynowych postulowanych przez różne hipotezy eksplanacyjne wskazuje na to, że celowy lub inteligentny projekt stanowi adekwatne przyczynowo – a może nawet najbardziej adekwatne przyczynowo – wyjaśnienie powstania złożonej wyspecyfikowanej informacji wymaganej do utworzenia zwierząt kambryjskich i reprezentowanych przez nie nowych form”²⁵.

B. W.E. Lönnig, Dynamic Genomes, Morphological Stasis and the Origin of Irreducible Complexity, „Dynamical Genetics” 2004, s. 101–119.

Ten recenzowany artykuł badawczy wyjaśnia, że wiele zjawisk biologicznych nie jest wyjaśnionych przez teorię ewolucji, w tym nagłe pojawianie się złożoności biologicznej w zapisie kopalnym, niezwykły stopień zachowania się genów w różnych liniach filetycznych oraz nieredukowalna złożoność form życia. Autor argumentuje, że przyczyna inteligentna zapewnia najlepsze wyjaśnienie tych zjawisk, przy czym nie ma tutaj żadnego odwołania do Boga czy istoty nadnaturalnej. Podstawą jego wniosku o projekcie jest oparty na empirii, opracowany przez Williama Dembskiego model wykrywania projektu, w którym kryterium projektu stanowi wyspecyfikowana złożoność. Autor wskazuje, że jest to zasadne podejście naukowe: „[…] badania nieredukowalnej lub wyspecyfikowanej złożoności w biologii ewidentnie nie mają charakteru metafizycznych programów badawczych, lecz są co najmniej w takiej samej mierze naukowo zasadne jak program SETI (search for extraterrestrial intelligence – poszukiwanie inteligencji pozaziemskiej), który jest obecnie wspierany przez tysiące naukowców na całym świecie, nie wspominając o połączonej sieci ponad czterech milionów komputerów w przeszło dwustu krajach na całym globie (wyczerpującą analizę innych podstawowych zagadnień można znaleźć w publikacjach Behe’ego, Dembskiego, Lönniga, Meyera i innych [5–7, 21–23, 53–58, 68, 86]). Nieredukowalna i wyspecyfikowana złożoność są inspirującymi narzędziami, które mogą i powinny mieć zastosowanie empiryczne. Koncepcje te są również potencjalnie falsyfikowalne (w sensie popperowskim) w rzeczywistych badaniach, a tym samym ewidentnie należą do dziedziny nauki”²⁶.

C. M.J. Behe, D.W. Snoke, Simulating Evolution by Gene Duplication of Protein Features That Require Multiple Amino Acid Residues, „Protein Science” 2004, Vol. 13, No. 10, s. 2651–2664.

W tym recenzowanym artykule badawczym, którego współautorem jest czołowy zwolennik teorii inteligentnego projektu Michael Behe, nie ma żadnych odniesień do Boga ani istoty nadnaturalnej. Tekst przedstawia wyniki różnych symulacji komputerowych przeznaczonych do testowania zagadnienia ewoluowalności rozmaitych interakcji białko–białko. Autorzy zauważają na zakończenie, że duplikacja genu stanowi słabe wyjaśnienie pochodzenia interakcji białko–białko, i dochodzą do wniosku, że za powstanie tych cech mogą być odpowiedzialne „inne mechanizmy”: „Chociaż wiele kwestii pozostaje niepewnych, rozsądny wydaje się wniosek, że mimo iż duplikacje genu i mutacje punktowe mogą być skutecznym mechanizmem pozwalającym eksplorować blisko sąsiadującą przestrzeń genetyczną w poszukiwaniu nowych funkcji, gdzie pojedyncze mutacje prowadzą do podlegających selekcji skutków, ta pojęciowo prosta ścieżka rozwoju nowych funkcji napotyka problemy, kiedy wymaganych jest wiele mutacji. W celu wyjaśnienia większości cech białek wieloresztowych z reguły powinniśmy więc poszukiwać bardziej skomplikowanych ścieżek, obejmujących być może insercje, delecje, rekombinację, selekcję stanów pośrednich lub inne mechanizmy”²⁷.

Mimo że artykuł ten jest zamierzony jako wyzwanie dla teorii ewolucji, Behe obszernie argumentował w innych publikacjach, że mechanizm powstania tych typów niezdolnych do ewoluowania szlaków biochemicznych najlepiej objaśnia teoria inteligentnego projektu (por. M.J. Behe, Czarna skrzynka Darwina. Biochemiczne wyzwanie dla ewolucjonizmu, tłum. D. Sagan, „Seria Inteligentny Projekt”, Fundacja En Arche, Warszawa 2020 [dostęp 4 X 2021]; publikacja omówiona w Części II (A)). Argument Behe’ego jest czysto empiryczny i nie czyni odniesień do Boga czy istoty nadnaturalnej. […]

E. W.A. Dembski, Wnioskowanie o projekcie. Wykluczenie przypadku metodą małych prawdopodobieństw, tłum. Z. Kościuk, „Seria Inteligentny Projekt”, Fundacja En Arche, Warszawa 2021 [dostęp 4 X 2021].

W tej recenzowanej książce opublikowanej przez prestiżowego wydawcę akademickiego, William Dembski przedstawia model teoretyczny wykorzystujący szczegółową analizę statystyczną do ustalenia, kiedy zasadnie można przyjąć wniosek o projekcie. Niektóre przykłady testowe rozważane przez Dembskiego dotyczą programu poszukiwania inteligencji pozaziemskiej, archeologii i kryptografii. W argumentach Dembskiego nie ma żadnych odniesień do Boga czy istoty nadnaturalnej. Ta bardzo specjalistyczna książka prezentuje czysto empiryczną metodę wykrywania projektu w przyrodzie. Dzięki tej metodzie można ustalić, czy doszło wcześniej do działania inteligentnego projektanta, ale nie da się określić jego tożsamości. Metoda ta nie odwołuje się również do religijnych przekonań na temat istoty nadnaturalnej.

Foundation for Thought and Ethics, wydawca podręcznika Of Pandas and People [O pandach i ludziach]²⁸, której dotyczył pozew sądowy, również dostarczyła dokument amici curiae zawierający wykaz recenzowanych publikacji przychylnych teorii inteligentnego projektu²⁹. W dokumencie stwierdzono:

Gdyby ta sprawa toczyła się w 1989 roku, podręcznik Of Pandas and People byłby bardziej odpowiedni jako autorytatywny przewodnik po teorii inteligentnego projektu. Od czasu jego publikacji minęło już jednak ponad piętnaście lat badań prowadzonych przez naukowców i filozofów nauki, którzy uważają, że dysponujemy empirycznymi metodami wykrywania projektu w przyrodzie. Nasz podręcznik ukazał się dużo wcześniej niż większość głównych naukowych publikacji członków współczesnego ruchu inteligentnego projektu, w tym monografie opublikowane przez Cambridge University Press oraz specjalistyczne artykuły w recenzowanych czasopismach z dziedziny nauki i filozofii nauki. Głównym przewodnikiem po obecnych przekonaniach i poglądach uczonych akceptujących teorię inteligentnego projektu powinien być ten oto załączony wykaz akademickich, naukowych i specjalistycznych artykułów, nie zaś podręcznik uzupełniający dla szkół średnich napisany ponad piętnaście lat temu (przypis 50).

Przypis 50 odsyłał sąd do Dodatku D dołączonego do tego dokumentu, w którym wymieniono jeszcze inne recenzowane artykuły przychylne teorii inteligentnego projektu. Oto niektóre z „artykułów popierających teorię inteligentnego projektu i opublikowanych w recenzowanych czasopismach naukowych” oraz „recenzowanych książek popierających teorię inteligentnego projektu i opublikowanych w wydawnictwach komercyjnych oraz uniwersyteckich”:

– W.A. Dembski, Wnioskowanie o projekcie. Wykluczenie przypadku metodą małych prawdopodobieństw, tłum. Z. Kościuk, „Seria Inteligentny Projekt”, Fundacja En Arche, Warszawa 2021 [dostęp 4 X 2021].

– Darwinism, Design, and Public Education, ed. J.A. Campbell, S.C. Meyer, Michigan State University Press, East Lansing 2003.

– S.C. Meyer, The Origin of Biological Information and the Higher Taxonomic Categories, „Proceedings of the Biological Society of Washington” 2004, Vol. 117, No. 2, s. 213–239, [dostęp 3 X 2021].

– M.J. Behe, D.W. Snoke, Simulating Evolution by Gene Duplication of Protein Features That Require Multiple Amino Acid Residues, „Protein Science” 2004, Vol. 13, No. 10, s. 2661 [2651–2664] [dostęp 4 X 2021].

– W.E. Lönnig, H. Saedler, Chromosome Rearrangements and Transposable Elements, „Annual Review of Genetics” 2002, Vol. 36, s. 389–410.

– D.K.Y. Chiu, T.H. Lui, Integrated Use of Multiple Interdependent Patterns for Biomolecular Sequence Analysis, „International Journal of Fuzzy Systems” 2002, Vol. 4, No. 3, s. 766–775.

– M.J. Denton, J.C. Marshall, M. Legge, The Protein Folds as Platonic Forms: New Support for the pre-Darwinian Conception of Evolution by Natural Law, „Journal of Theoretical Biology” 2002, Vol. 219, No. 3, s. 325–342.

Sędziemu Jonesowi przedstawiono więc dostateczne świadectwa badań i recenzowanych publikacji przychylnych teorii inteligentnego projektu. Zignorował je jednak i twierdził, że teoretycy projektu „nie mają w dorobku żadnych recenzowanych publikacji, a ich teorii nie poddano testom i badaniom”.

Jak pokazałem, przed procesem w Dover w ramach teorii inteligentnego projektu przeprowadzono wiele badań i opublikowano liczne recenzowane artykuły. Udokumentowałem to także w odpowiedzi na twierdzenia Michaela Hackle’a, studenta z Uniwersytetu Stanu Iowa³⁰. Kiedy więc krytycy teorii inteligentnego projektu utrwalają obecnie ten mit na temat procesu w Dover, ich twierdzenia są w jeszcze większej mierze fałszywe niż wcześniejsze twierdzenie sędziego Jonesa.

Co do sędziego Jonesa, być może nie zgadza się on z teorią inteligentnego projektu i jest w stanie debatować z jej zwolennikami na temat tego, czy system wydzielinowy typu III jest prekursorem wici bakteryjnej³¹ lub czy teoria inteligentnego projektu stanowi odmianę kreacjonizmu³². Teoretycy projektu mówią, że w tych kwestiach również nie ma on racji, ale na pytanie o to, czy zwolennicy teorii inteligentnego projektu prowadzili badania i mają w dorobku recenzowane publikacje naukowe, jest tylko jedna jedyna, oczywista odpowiedź: tak.

Niestety, sędzia Jones udzielił na to pytanie jawnie fałszywej odpowiedzi i tak przyczynił się do powstania mitu. Już samo to wiele mówi o jakości i trafności jego orzeczenia. Jak się to jednak stało? Jak wysławiany pod niebiosa sędzia Jones mógł nie zrozumieć tak podstawowych kwestii na temat teorii inteligentnego projektu? O tym będzie mowa w tekście analizującym kolejny mit.

Casey Luskin

Oryginał: Ten Myths About Dover: #3, “Intelligent Design Has No Peer-Reviewed Research or Publications”, „Evolution News & Science Today” 2015, December 18 [dostęp 15 X 2021].

Przekład z języka angielskiego: Dariusz Sagan

Źródło zdjęcia: Pixabay

Ostatnia aktualizacja strony: 15.10.2021

Literatura: