O uniwersalnym darwinizmieCzas czytania: 5 min

Michael Egnor

2020-06-03
O uniwersalnym darwinizmie<span class="wtr-time-wrap after-title">Czas czytania: <span class="wtr-time-number">5</span> min </span>

Pewna grupa ludzi utworzyła Evolution Institute. Grupa ta promuje tak zwany uniwersalny darwinizm. Jest to przekonanie, że teorię Karola Darwina można z powodzeniem zastosować w wielu dyscyplinach naukowych, nie tylko w biologii. W tym ujęciu darwinowskie wyjaśnienia złożoności mogą rzucić światło na fizykę kwantową, kosmologię, neuronaukę, medycynę i inne dyscypliny naukowe. Popularny pogląd, że „Darwin miał najlepszy pomysł na świecie”1, stanowi po prostu wyraz dziecinnego zauroczenia ateistów ich własnym mitem stworzenia. „Uniwersalny darwinizm” propagowany przez Evolution Institute ma jednak nieco więcej treści niż zwykłe twierdzenia ateistów.

Evolution Institute przeprowadził wywiad z Johnem O. Campbellem, niezależnym uczonym, który pisał o uniwersalnym darwinizmie.

Jak stwierdził Campbell:

Zaskakująco dobrze rozwinięte teorie darwinowskie zostały zaproponowane w celu wyjaśnienia powstania i ewolucji złożoności nie tylko w genetyce i biologii (w tym psychologii ewolucyjnej), ale również w kosmologii, fizyce kwantowej, neuronauce i praktycznie każdej gałęzi nauk społecznych2.

 

„Przeżywają ci, którzy przetrwali”

Zastosowanie teorii Darwina do wszystkiego, od mechaniki kwantowej po nauki społeczne, wymusza uznanie „doboru naturalnego” za metaforę. Według Darwina adaptacja biologiczna jest wynikiem różnicowej reprodukcji organizmów z dziedzicznymi zmianami i nie ma adaptacji biologicznej, reprodukcji, dziedziczności ani zmienności w żadnej innej sferze poza biologią. Mgliste zastosowanie metafory do… cóż… wszystkiego… skłania rozważnego obserwatora do zastanowienia się, czy darwinowska metafora nie jest zwykłą tautologią, banałem przebranym w szaty nauki. Stwierdzenie, że „przeżywają ci, którzy przetrwali”, może zaprowadzić nas bardzo daleko.

Twierdzenia Campbella mają jednak pewną podstawę:

Wszechobecność [teorii darwinowskich w naukach niebiologicznych] rodzi pytanie: „dlaczego proces darwinowski jest tak powszechnie obserwowany w naturze?”. Jak sugeruje powyższe pytanie, może mieć to związek z samą naturą istnienia. Możemy uznać, że istnienie bywa rzadkie, złożone i kruche ze względu na wszechobecne, destrukcyjne działanie drugiej zasady termodynamiki. Zasada ta jest jednym z najbardziej fundamentalnych praw fizyki, zgodnie z którym całkowita entropia – to znaczy stan nieuporządkowania – izolowanego układu wzrasta z upływem czasu. Procesy darwinowskie można postrzegać jako naturalną metodę przeciwdziałania tej powszechnej tendencji do zmian w kierunku nieporządku i nieistnienia3.

 

Teorie metafizyczne

Teorie dotyczące „samej natury istnienia” to teorie metafizyczne, a nie przyrodnicze. Metafora Campbella ma tak naprawdę charakter metafizyczny. Oczywiście metafizyka jest podstawą wszystkich nauk – czy to jawnie, czy niejawnie. Co – w kategoriach metafizycznych – „może przeciwdziałać tej powszechnej tendencji do zmian w kierunku nieporządku i nieistnienia”4?

Campbell wyjaśniał:

Uważam, że najważniejszym pojęciem jest „wiedza”. Różnorodne, wyżej wymienione kierunki badań obejmują repozytoria wiedzy, takie jak genomy, kwantowe funkcje falowe, modele umysłu i kultury. Aby zrozumieć, co naprawdę oznacza wiedza, musimy zrozumieć jej przeciwieństwo, niewiedzę. […] informacja jest miarą tego, jak dużą niewiedzą obciążony był dany model. Nawiasem mówiąc, takim modelem może być każdy system służący do przewidzenia dowolnego wyniku w przyrodzie. Na przykład może to być model naukowy, z którego wynika pewna hipoteza; lub genom gatunku „przewidujący” najlepsze sposoby na przetrwanie i rozmnażanie się; albo też kwantowa funkcja falowa umożliwiająca probabilistyczne przewidzenie przyszłych stanów układów kwantowych. […] Wiedza to redukcja niewiedzy5.

Campbell ma rację. Informacja jest pojmowalną zasadą rzeczy – klasycznie rozumianą formą – i pociąga za sobą ograniczenie możliwych wyników. System bez informacji nie jest specyficzny, nie ma formy i znajduje się w stanie maksymalnej entropii. Forma zmniejsza entropię oraz wprowadza porządek i specyficzność. Garść kostek do gry w scrabble rzuconych na podłogę ma wysoką entropię, a wzorzec utworzony z liter nie niesie żadnego znaczenia. Kostki ułożone na planszy przez wytrawnego gracza są w stanie niskiej entropii i niosą znaczenie.

 

Forma i darwinizm

Nie jest jednak jasne, co ta istniejąca od tysiącleci koncepcja formy ma wspólnego z darwinizmem? W końcu teoria Darwina była radykalną próbą wyjaśnienia specyfikacji i złożoności biologicznej – biologicznej formy ‒ bez projektanta. Innymi słowy, darwinizm był próbą wyjaśnienia informacji biologicznej bez wiedzy. Jeśli wiedza oddziałuje na system, nie musimy powoływać się na darwinizm, aby to wyjaśnić. Systemy zawierające w sobie dużą ilość informacji można łatwo wytłumaczyć jako produkt inteligentnego projektu. W rzeczywistości wiedza zakłada inteligencję. W zakresie, w jakim wiedzę można wywnioskować z systemu, wyjaśnienia darwinowskie – wyjaśnienia nieodwołujące się do inteligencji – są bezwartościowe.

Darwinizm nie służy wyjaśnieniu powstawania systemów bogatych w informacje. Wiele systemów rzeczywiście gromadzi wiedzę, ale taka akumulacja wskazuje nie na to, że „przeżywają ci, którzy przetrwali”, ale na kogoś, kto posiada wiedzę. Akumulacja wiedzy – o wyspecyfikowanej złożoności w systemie – jest, w kategoriach klasycznych, teleologią, a teleologia ma głębokie implikacje metafizyczne. Jak zauważył św. Tomasz z Akwinu6 w swoim piątym dowodzie7 na istnienie Boga, teleologia świadczy o istnieniu umysłu, tak jak lecąca do celu strzała świadczy o istnieniu łucznika.

Można odnieść wrażenie, że zauroczenie Evolution Institute darwinowskimi „wyjaśnieniami” wiedzy o przyrodzie jest próbą uniknięcia tezy, której ateiści nieustannie unikają: wiedza w przyrodzie świadczy o istnieniu Wiedzącego.

 

Michael Egnor

Oryginał: On Universal Darwinism, „Evolution News & Science Today” 2019, April 5 [dostęp 3 VI 2020].

 

Przekład z języka angielskiego: Robert Olender

Źródło zdjęcia: Pixabay

Ostatnia aktualizacja strony: 03.06.2020

Przypisy

  1. Por. K. Baker, Darwin’s Theory as the “Best Idea Ever”: Philosopher Urges Society to Face the Spiritual Implications of Evolution, „SFGate” 1995, July 2 [dostęp 3 VI 2020] (przyp. tłum.).
  2. M. Price, J.O. Campbell, Why Physics Needs Darwin: An Interview with John Campbell, „The Evolution Institute” 2017, November 28 [dostęp 3 VI 2020] (przyp. tłum.).
  3. Price, Campbell, Why Physics Needs Darwin (przyp. tłum.).
  4. Price, Campbell, Why Physics Needs Darwin (przyp. tłum.).
  5. Price, Campbell, Why Physics Needs Darwin (przyp. tłum.).
  6. Por. M. Egnor, Lawrence Krauss, Eric Metaxas, and Aquinas’ Fifth Way, „Evolution News & Science Today” 2015, January 27 [dostęp 3 VI 2020] (przyp. tłum.).
  7. Piąty dowód na istnienie Boga nazywany jest też piątą drogą (przyp. tłum.).

Literatura:

  1. Baker K., Darwin’s Theory as the “Best Idea Ever”: Philosopher Urges Society to Face the Spiritual Implications of Evolution, „SFGate” 1995, July 2 [dostęp 3 VI 2020].
  2. Egnor M., Lawrence Krauss, Eric Metaxas, and Aquinas’ Fifth Way, „Evolution News & Science Today” 2015, January 27 [dostęp 3 VI 2020].
  3. Price M., Campbell J.O., Why Physics Needs Darwin: An Interview with John Campbell, „The Evolution Institute” 2017, November 28 [dostęp 3 VI 2020].

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *



Najnowsze wpisy

Najczęściej oglądane wpisy

Wybrane tagi