Wieści ze świata nauki to cykl tekstów skupiających się na najnowszych doniesieniach naukowo-badawczych z różnorodnych dziedzin. W tekstach tych omawiane są bieżące artykuły publikowane w prestiżowych czasopismach naukowych, a także ich znaczenie dla stanu współczesnej wiedzy. Powszechnie znana jest sentencja autorstwa Newtona, zgodnie z którą to, „co my wiemy, to tylko kropelka. Czego nie wiemy, to cały ocean.” Celem tekstów publikowanych w tym dziale jest przybliżenie czytelnikom właśnie tych kropelek.
Odkrycia z zakresu paleontologii, a w szczególności paleobiologii i paleogeologii, nieustannie mówią nam coś nowego na temat dawnych organizmów lub całych ekosystemów. Dzięki tym odkryciom możliwa jest analiza historii życia na Ziemi, co jest szczególnie ważne w systematyce biologicznej oraz w biologii ewolucyjnej. Dzięki badaniom prowadzonym przez paleontologów możemy na przykład uzyskać wiele nowych informacji na temat właściwości fizykochemicznych i mikrobiologicznych dawnych środowisk wodnych1. Kolejną zaletą paleontologii jest możliwość obserwowania niesamowitych okazów, które dzięki procesom fosylizacyjnym zachowały się aż do dnia dzisiejszego2, umożliwiając prowadzenie badań histologicznych, cytologicznych oraz molekularnych na tkankach organizmów, które wyginęły tysiące, a nawet miliony lat temu3.
Choć odkrycia paleontologiczne mówią wiele na temat historii życia na Ziemi, to jest jeszcze sporo do zrobienia w tej dziedzinie. Jednym z okresów, który jest szczególnie interesujący dla badaczy, jest kambr i zdarzenie zwane „eksplozją kambryjską”. Doszło wówczas – o czym informuje nas zapis kopalny – do nagłego (oczywiście w geologicznej skali czasu) pojawienia się ogromnej liczby różnorodnych, często bardzo odmiennych organizmów żywych4. Odkrycia paleontologiczne często weryfikują nasze wyobrażenia na temat dawnych form życia – ich anatomii, fizjologii czy funkcjonowania w ekosystemie5.
Wyniki najnowszych badań, które ukazały się na łamach czasopisma „Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology”, przynoszą nowe informacje na temat geologii i fizykochemii środowiska, a w szczególności ewolucji biologicznej na przełomie okresów paleogenu i neogenu. Praca napisana przez uczonych z Niemiec i Szwecji zatytułowana A Thyasirid-Dominated Methane-Seep Deposit From Montañita, southwestern Ecuador, from the Oligocene-Miocene Boundary [Zdominowany przez Tyazyrydy osad wyciekającego metanu z okolic Montañita w południowo-zachodnim Ekwadorze, z granicy oligocenu z miocenem] opisuje ważne odkrycie dotyczące granicy epok oligocenu i miocenu6 w erze kenozoiku. Uczeni, badając występowanie małży tyazyrydowe Thyasira montanita w jednym ze złóż wapiennych w Ekwadorze, zaobserwowali, że wapień ten wykazuje się takimi fazami kształtowania oraz różnicowaniem składu, że sugeruje to występowanie tam biogennego źródła metanu7. Dalsze badania wykazały, że najprawdopodobniej były to wspomniane małże tyazyrydowe Thyasira montanita, co stanowi bardzo interesujące odkrycie z punktu widzenia biologii systematycznej i ewolucyjnej. Sami autorzy zauważają bowiem, że do tej pory występowanie tych małż datowane było wyłącznie na okres kredy w erze mezozoiku8. Ich występowanie w kenozoiku wskazuje, że organizmy te żyły na Ziemi nawet 20 milionów lat dłużej, niż do tej pory uważano. Odkrycie to jest nie tylko ciekawe, ale również skłania do weryfikacji poprawności drzew filogenetycznych z tamtego okresu.
Bartosz Bagrowski
Źródło zdjęcia: Pixabay
Ikonka cyklu: Pixabay
Ostatnia aktualizacja strony: 30.07.2021
Przypisy
- Por. M. Hoffmann et al., Rola mikrobialitów, mikroinkrusterów oraz synsedymentacyjnych cementów w tworzeniu raf z wapieni typu sztramberskiego z Polski i Rumunii, „Geologia” 2008, t. 34, nr 3/1, s. 178–179 [dostęp 13 VIII 2021]; B. Bagrowski, Najnowsze odkrycia dotyczące związku masowego wymierania z powstawaniem mikrobialitów, „W Poszukiwaniu Projektu” 30.05.2021 [dostęp 13 VIII 2021]
- Por. R.H. Mapes, N.L. Larson, Ammonoid Color Patterns w: C. Klug et al. (red.), Ammonoid Paleobiology: From Anatomy to Ecology, Dordrecht 2015, s. 25–44 [dostęp 13 VIII 2021]; B. Bagrowski, Czym są skamieniałości? – czyli o paleontologii słów kilka, „W Poszukiwaniu Projektu” 23.04.2021 [dostęp 13 VIII 2021].
- Por. B. Koller, J.M. Schmitt, G. Tischendorf, Cellular Fine Structuresand Histochemical Reactions in the Tissue of a Cypress Twig Preserved in Baltic Amber, „Philosophical Transactions of the Royal Society B – Biological Sciences” 2005, Vol. 272, No. 1559, s. 121–126 [dostęp 13 VIII 2021]; C. Papageorgopoulou, K. Link, F.J. Rühli, Histology of a Woolly Mammooth (Mammuthus Primigenius) Preserved in Permafrost, Yamal Peninsula, Northwest Siberia, „The Anatomical Record” 2015, Vol. 298, No. 6, s. 1059–1071 [dostęp 13 VIII 2021]; A. Coghlan, Dinosaur Blood Cells Extracted From 75–Million–Year–Old Fossil, „NewScientist” 2015 [dostęp 13 VIII 2021]; H. Kerp, Organs and Tissues of Rhynie Chert Plants, „Philosophical Transactions of the Royal Society B – Biological Sciences” 2017, Vol. 373, No. 20160495 [dostęp 13 VIII 2021].
- Por. D. Fox, What Sparked The Cambrian Explosion?, „Nature – International Weekly Journal of Science” 2016 [dostęp 22 IV 2021]; G. Bechly, Czy w osadach ediakarańskich sprzed 555 milionów lat odkryto przodka wszystkich zwierząt?, tłum. A. Wójcicki, „W Poszukiwaniu Projektu” 29.01.2021 [dostęp 13 VIII 2021]; Czy gatunki moga się pojawiać nagle?, „Blog Fundacji En Arche” 25.01.2021 [dostęp 13 VIII 2021].
- Por. T. Koumoundouros, The Very First Forms of Life May Have Been More Animal-like Than We Ever Realized, „Live Science” 2020 [dostęp 13 VIII 2021]; Evolution News, Pierwsze zwierzęta? Skamieliny niepasujące do ewolucji kambryjskiej, tłum. A. Wójcicki, „W Poszukiwaniu Projektu” 21.07.2021 [dostęp 13 VIII 2021].
- Granica epok oligocenu i miocenu stanowi jednocześnie granicę pomiędzy okresami paleogenu i neogenu w erze kenozoicznej.
- Por. S. Kiel et al., A Thyasirid-Dominated Methane-Seep Deposit From Montañita, southwestern Ecuador, from the Oligocene-Miocene Boundary, „Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology” 2021, Vol. 575, No. 110477 [dostęp 13 VIII 2021].
- Badania polskiego zespołu z 2017 roku sugerują, że mogły istnieć gatunki małży tyazyrydowych na przełomie kredy i paleogenu (granica pamiędzy mezozoikiem a kenozoikiem): Por. K. Hryniewicz et al., Thyasirid Bivalves From Cretaceous and Paleogene Cold Seeps, „Acta Paleontologica Polonica” 2017, Vol. 62, No. 4, s. 705-729 [dostęp 13 VIII 2021]. Warto jednak zwrócić uwagę, że prezentowane badanie z „Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology” mówi o okresie jeszcze późniejszym.
Literatura:
- Bagrowski B., Czym są skamieniałości? – czyli o paleontologii słów kilka, „W Poszukiwaniu Projektu” 23.04.2021 [dostęp 13 VIII 2021].
- Bagrowski B., Najnowsze odkrycia dotyczące związku masowego wymierania z powstawaniem mikrobialitów, „W Poszukiwaniu Projektu” 30.05.2021 [dostęp 13 VIII 2021]
- Bechly G., Czy w osadach ediakarańskich sprzed 555 milionów lat odkryto przodka wszystkich zwierząt?, tłum. Wójcicki, „W Poszukiwaniu Projektu” 29.01.2021 [dostęp 13 VIII 2021].
- Coghlan A., Dinosaur Blood Cells Extracted From 75–Million–Year–Old Fossil, „NewScientist” 2015 [dostęp 13 VIII 2021].
- Czy gatunki moga się pojawiać nagle?, „Blog Fundacji En Arche” 25.01.2021 [dostęp 13 VIII 2021].
- Evolution News, Pierwsze zwierzęta? Skamieliny niepasujące do ewolucji kambryjskiej, tłum. Wójcicki, „W Poszukiwaniu Projektu” 21.07.2021 [dostęp 13 VIII 2021].
- Fox D., What Sparked The Cambrian Explosion?, „Nature – International Weekly Journal of Science” 2016 [dostęp 22 IV 2021].
- Hoffmann M. et al., Rola mikrobialitów, mikroinkrusterów oraz synsedymentacyjnych cementów w tworzeniu raf z wapieni typu sztramberskiego z Polski i Rumunii, „Geologia” 2008, t. 34, nr 3/1, s. 178-179 [dostęp 13 VIII 2021].
- Hryniewicz et al., Thyasirid Bivalves From Cretaceous and Paleogene Cold Seeps, „Acta Paleontologica Polonica” 2017, Vol. 62, No. 4, s. 705-729 [dostęp 13 VIII 2021].
- Kerp H., Organs and Tissues of Rhynie Chert Plants, „Philosophical Transactions of the Royal Society B – Biological Sciences” 2017, Vol. 373, No. 20160495 [dostęp 13 VIII 2021].
- Kiel S. et al., A Thyasirid-Dominated Methane-Seep Deposit From Montañita, southwestern Ecuador, from the Oligocene-Miocene Boundary, „Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology” 2021, Vol. 575, No. 110477 [dostęp 13 VIII 2021].
- Koller B., Schmitt J.M., Tischendorf G., Cellular Fine Structuresand Histochemical Reactions in the Tissue of a Cypress Twig Preserved in Baltic Amber, „Philosophical Transactions of the Royal Society B – Biological Sciences” 2005, Vol. 272, No. 1559, s. 121–126 [dostęp 13 VIII 2021].
- Koumoundouros T., The Very First Forms of Life May Have Been More Animal-like Than We Ever Realized, „Live Science” 2020 [dostęp 13 VIII 2021].
- Mapes R.H., Larson N.L., Ammonoid Color Patterns w: C. Klug et al. (red.), Ammonoid Paleobiology: From Anatomy to Ecology, Dordrecht 2015, s. 25–44 [dostęp 13 VIII 2021].
- Papageorgopoulou C., Link K., Rühli F.J., Histology of a Woolly Mammooth (Mammuthus Primigenius) Preserved in Permafrost, Yamal Peninsula, Northwest Siberia, „The Anatomical Record” 2015, Vol. 298, No. 6, s. 1059–1071 [dostęp 13 VIII 2021].