Niniejszy tekst stanowi czwartą część recenzji książki Jasona Rosenhouse’a, The Failures of Mathematical Anti-Evolutionism, Cambridge University Press, New York 2022, s. 310. Cała recenzja w języku angielskim dostępna jest również na stronie internetowej autora: BillDembski.com.
Zdaniem Jasona Rosenhouse’a Darwin nie mógł się mylić, a jego krytycy nigdy nie mają racji. Jako matematyk, czyli jego kolega po fachu, chciałbym, aby Rosenhouse przedstawił poważną, wnikliwą analizę moich idei (zwłaszcza tam, gdzie można coś poprawić), a także uczciwie przyznał, dlaczego neodarwinizm nie jest przekonującą teorią ewolucji biologicznej i dlaczego matematyczna jej krytyka może uzyskać przynajmniej częściowe uznanie. Tymczasem Rosenhouse nie przyjmuje na siebie ciężaru dowodu i traktuje teorię Darwina jako nieproblematyczną, a każda krytyka matematyczna wydaje mu się śmieszna. Ma on upodobanie do słowa „głupi”, którego używa wielokrotnie – według niego matematycy posługujący się matematyką w argumentacji na rzecz teorii inteligentnego projektu są tak głupi, jak tylko można sobie wyobrazić.
Antyewolucjonizm czy antydarwinizm?
Posługując się wyrażeniem „matematyczny antyewolucjonizm”, Rosenhouse błędnie zatytułował swoją książkę. Zważywszy na jej cele i argumenty, należałoby nadać jej tytuł Błędy matematycznego antydarwinizmu. Mimo że są tacy teoretycy projektu, którzy odrzucają nieodłączny od ewolucjonizmu transformacjonizm (jestem akurat jednym z nich), teoria inteligentnego projektu nie przeczy istnieniu ewolucji jako takiej, lecz domniemanych naturalistycznych mechanizmów ewolucji. A jeśli chodzi o takie naturalistyczne mechanizmy ewolucji, to istnieje tylko jedna możliwa teoria – neodarwinizm, który będę określać po prostu mianem darwinizmu. W każdym razie mój kolega Michael Behe, który także stanowi cel krytyki Rosenhouse’a, jest ewolucjonistą. Behe akceptuje koncepcję wspólnoty pochodzenia, czyli ideę, że wszystkie ziemskie organizmy żywe wywodzą się od wspólnego przodka. Nie jest on jednak darwinistą – jego zdaniem darwinowski mechanizm doboru naturalnego oddziałującego na skutki losowych zmian ma co najwyżej bardzo ograniczoną zdolność do wyjaśnienia powstawania biologicznych innowacji.
Darwinizm przyjmowany odruchowo
Rosenhouse jest darwinistą – i to takim prymitywnym, przyjmującym darwinizm odruchowo. Pisze na przykład: „Ewolucja dba jedynie o zwykłe przetrwanie. Skuteczne zwierzę to takie, które przekazuje wiele kopii swoich genów następnemu pokoleniu, i aby osiągnąć ten cel, wcale nie musi cechować się dużą bystrością”1. Natomiast subtelniejsi darwiniści (tacy jak Robert Wright) podkreślają, że procesy darwinowskie są w stanie sprzyjać rozwojowi współpracy. Inni (jak Geoffrey Miller) kładą nacisk na to, że dobór płciowy może faworyzować inteligencję (a tym samym „bystrość”). Darwinizm Rosenhouse’a sprowadza się jednak do najmniejszego wspólnego mianownika. W całej książce podkreśla on prymat doboru naturalnego i losowych zmian, zupełnie pomijając takie czynniki jak symbioza, transfer genów, dryf genetyczny, działanie genów regulatorowych w procesie rozwoju, nie wspominając już o procesach samoorganizacyjnych.
Darwinizm Rosenhouse’a prowadzi go nieuchronnie do przyjęcia darwinowskiego gradualizmu: każda adaptacja organizmów jest skutkiem działania jakiegoś stopniowego, zachodzącego krok po kroku procesu, przy czym dobór naturalny gwarantuje unikanie pomyłek. Pisząc o ewolucji „złożonych adaptacji biologicznych”, zauważa: „Adaptację albo da się rozłożyć na małe kroki mutacyjne, albo nie. Ewolucjoniści twierdzą, że wszystkie zbadane dotąd adaptacje da się tak rozłożyć, ale antyewolucjoniści temu zaprzeczają”2. Jednocześnie Rosenhouse neguje to, że adaptacje wymagają kiedykolwiek wielu skoordynowanych kroków mutacyjnych: „Ewolucja nie przejdzie od punktu A do punktu B, jeżeli niezbędne są do tego liczne, jednoczesne mutacje. Nikt temu nie przeczy, ale nawet gdyby takie liczne, jednoczesne mutacje rzeczywiście występowały, to z praktycznego punktu widzenia nie ma możliwości wykazania, że są one konieczne”3.
„Szczyt nieprawdopodobieństwa”
Dlaczego liczne, jednoczesne mutacje są całkowicie zakazane? Ano dlatego, że w takim przypadku ewolucja życia byłaby zbyt mało prawdopodobna, czyli nie mogłaby wspiąć się na Szczyt nieprawdopodobieństwa (jest to zarówno metafora, jak i tytuł książki Richarda Dawkinsa4). Jednoczesne mutacje stanowią duży problem dla darwinizmu. Gdyby odgrywały ważną rolę w procesie ewolucji, to gradualizm darwinowski byłby nie do utrzymania. Z tego powodu Rosenhouse uważa, że takie wielkoskalowe mutacje nigdy nie mają miejsca i nie da się wykazać ich nastąpienia, nawet jeśli rzeczywiście zaszły. Rosenhouse głosi ten pogląd, nie przyjmując za podstawę jakiejkolwiek przekonującej argumentacji, lecz mając apologetyczny cel zneutralizowania zagrożenia, jakim teoria inteligentnego projektu jest dla darwinizmu.
William A. Dembski
Oryginał: Jason Rosenhouse, a Crude Darwinist, „Evolution News & Science Today” 2022, June 20 [dostęp 24 V 2023].
Przekład z języka angielskiego: Dariusz Sagan
Źródło zdjęcia: Pixabay
Ostatnia aktualizacja strony: 24.5.2023
Przypisy
- J. Rosenhouse, The Failures of Mathematical Anti-Evolutionism, Cambridge University Press, New York 2022, s. 14.
- Tamże, s. 178.
- Tamże, s. 159–160.
- Por. R. Dawkins, Wspinaczka na szczyt nieprawdopodobieństwa, tłum. M. Pawlicka-Yamazaki, „Na Ścieżkach Nauki”, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008 (przyp. tłum.).
Literatura:
- Dawkins R., Wspinaczka na szczyt nieprawdopodobieństwa, tłum. M. Pawlicka-Yamazaki, „Na Ścieżkach Nauki”, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.
- Rosenhouse J., The Failures of Mathematical Anti-Evolutionism, Cambridge University Press, New York 2022.