Wieści ze świata nauki to cykl tekstów skupiających się na najnowszych doniesieniach naukowo-badawczych z różnorodnych dziedzin. W tekstach tych omawiane są bieżące artykuły publikowane w prestiżowych czasopismach naukowych, a także ich znaczenie dla stanu współczesnej wiedzy. Powszechnie znana jest sentencja autorstwa Newtona, zgodnie z którą to, „co my wiemy, to tylko kropelka. Czego nie wiemy, to cały ocean.” Celem tekstów publikowanych w tym dziale jest przybliżenie czytelnikom właśnie tych kropelek.
Najintensywniej badaną planetą aktualnie jest Mars. Odwiedziły go już liczne sondy (najsłynniejsze to Mars Express oraz Mars Reconnaissance Orbiter), a jego powierzchnię eksplorują łaziki (najbardziej znane są Curiosity oraz Perseverance), które nieustannie dostarczają nowych informacji na temat Czerwonej Planety1. Jednym z przełomowych momentów w prowadzeniu badań było stworzenie hydrologicznej mapy Marsa w oparciu o występowanie skał i minerałów, które mogą zawierać wodę2. Niektóre skały (np. chondryty węgliste) charakteryzują się wysoką zawartością uwięzionej w nich wody3, dlatego ich obecność na danym terenie można wskazywać, że wcześniej występowała tam woda.
W artykule opublikowanym w grudniu 2022 roku na łamach „Journal of Geophysical Research: Planets” naukowcy donoszą, że na Marsie odnaleziono ślady opalu4. To o tyle przełomowe odkrycie, że opal nie tylko zawiera w swoim składzie wodę, ale także powstaje w wyniku działalności wody – jest produktem procesów hydrotermalnych5. Szczegółowe analizy wykazały, że znalezione opale powstały stosunkowo niedawno, być może więc woda występowała na Marsie znacznie dłużej, niż dotychczas sądzono, oraz na większym obszarze niż wynikało z wcześniejszych analiz6. Jest to kolejna przesłanka, która może stanowić ważny krok w kierunku odkrycia śladów życia na Marsie.
Istnieje jednak jeszcze druga – pragmatyczna – strona wspomnianego odkrycia. Wykryty przez Curiosity opal jest wyjątkowo bogaty w wodę. Jego właściwości (opal jest mineraloidem, a nie minerałem) sprawiają, że uwięzioną w nim wodę można relatywnie łatwo wydobyć, co nie byłoby takie proste na przykład w przypadku chondrytów węglistych, które są minerałami. Odkryty opal może więc służyć także jako jedno ze źródeł wody w trakcie misji załogowych7.
Mars nieustannie nas zaskakuje, a jego właściwości fizykochemiczne i geologiczne sugerują, że może być bardziej podobny do Ziemi, niż nam się wcześniej wydawało.
Bartosz Bagrowski
Źródło zdjęcia: Wikimedia Commons
Ikonka cyklu: Pixabay
Ostatnia aktualizacja strony: 5.3.2023
Przypisy
- Por. M. Starr, Giant Map Reveals Ancient Traces of Water on Mars Everywhere We Look, „Science Alert” 2022 [dostęp 5 II 2023]; B. Bagrowski, Czy na Marsie odnaleziono ślady życia?, „W Poszukiwaniu Projektu” 2022, 20 lutego [dostęp 5 II 2023].
- Por. B. Bagrowski, Gdzie na Marsie występowała woda? Naukowcy stworzyli nową hydrologiczną mapę tej planety, „W Poszukiwaniu Projektu”, 25 września 2022 [dostęp 5 II 2023].
- Por. B. Bagrowski, Czy jesteśmy coraz bliżej poznania hydrologicznej historii Ziemi?, „W Poszukiwaniu Projektu”, 11 grudnia 2022 [dostęp 5 II 2023].
- Por. T.S.J. Gabriel et al., On an Extensive Late Hydrologic Event in Gale Crater as Indicated by Water-Rich Fracture Halos, „Journal of Geophysical Research: Planets” 2022, Vol. 127, No. 12, DOI: 10.1029/2020JE006600 [dostęp 5 II 2023].
- Por. Opal, „Żywa Planeta” [dostęp 5 II 2023].
- Por. J. Wendel, Mars Crater Is ‘Chock-full’ of Opal Gemstones, Hinting at Widespread Water and Possible Microbial Life, „Live Science” 2023 [dostęp 5 II 2023].
- Por. M. Irving, Curiosity Finds Opal on Mars – A Possible Water Source for Astronauts, „New Atlas” 2023 [dostęp 5 II 2023].
Literatura:
- Bagrowski B., Czy jesteśmy coraz bliżej poznania hydrologicznej historii Ziemi?, „W Poszukiwaniu Projektu”, 11 grudnia 2022 [dostęp 5 II 2023].
- Bagrowski B., Czy na Marsie odnaleziono ślady życia?, „W Poszukiwaniu Projektu”, 20 lutego 2022 [dostęp 5 II 2023].
- Bagrowski B., Gdzie na Marsie występowała woda? Naukowcy stworzyli nową hydrologiczną mapę tej planety, „W Poszukiwaniu Projektu”, 25 września 2022 [dostęp 5 II 2023].
- Gabriel T.S.J. et al., On an Extensive Late Hydrologic Event in Gale Crater as Indicated by WaterRich Fracture Halos, „Journal of Geophysical Research: Planets” 2022, Vol. 127, No. 12, DOI: 10.1029/2020JE006600 [dostęp 5 II 2023].
- Irving M., Curiosity Finds Opal on Mars – A Possible Water Source for Astronauts, „New Atlas” 2023 [dostęp 5 II 2023].
- Opal, „Żywa Planeta” [dostęp 5 II 2023].
- Starr M., Giant Map Reveals Ancient Traces of Water on Mars Everywhere We Look, „Science Alert” 2022 [dostęp 5 II 2023].
- Wendel J., Mars Crater Is ‘Chock-full’ of Opal Gemstones, Hinting at Widespread Water and Possible Microbial Life, „Live Science” 2023 [dostęp 5 II 2023].