Oryginał: Stephen Dilley, „Charles Darwin’s Use of Theology in the Origin of Species”, The British Journal for the History of Science 2012, Vol. 45, No. 1, s. 29–56, https://doi.org/10.1017/s000708741100032x. Polski przekład ukazał się w: Filozoficzne Aspekty Genezy 2022, t. 18, nr 2, s. 87-140.
Streszczenie: Przedmiotem niniejszego artykułu jest trójstopniowa analiza pozytywnego (positiva) użycia teologii przez Karola Darwina w pierwszym wydaniu O powstawaniu gatunków. Po pierwsze, skupię się na występującym w tym dziele języku teologicznym, który przejawia się we fragmentach dotyczących pojmowalności Boga, Jego uczciwości, sposobów stwarzania, związku między Nim a prawami przyrody i tego, że nie odpowiada On za istniejące w przyrodzie cierpienia. Twierdzę, że Darwin użył teologii pozytywnej, aby uzasadnić teorię dziedziczenia z modyfikacjami (oraz nadać jej kształt) i podważyć ideę specjalnego stworzenia. Po drugie, przedstawię krytyczną analizę tej teologii, biorąc za podstawę późniejsze przemyślenia Darwina, aby pokazać, że z epistemicznego punktu widzenia w teologii pozytywnej obecnej w O powstawaniu gatunków można dostrzec różne wewnętrzne napięcia. Po trzecie, skupię się na względnym epistemicznym znaczeniu teologii pozytywnej dla argumentacji przedstawionej w dziele Darwina. Wszystko wskazuje na to, że ta teologia odgrywała służebną i pomocniczą rolę dla naukowych poglądów angielskiego przyrodnika.
Przedruk za zgodą redakcji czasopisma Filozoficzne Aspekty Genezy
Źródło zdjęcia: Pixabay
Ostatnia aktualizacja strony: 09.03.2023