Czy sztuczna inteligencja wymyka się spod kontroli człowieka?Czas czytania: 6 min

Bartosz Bagrowski

2022-08-28
Czy sztuczna inteligencja wymyka się spod kontroli człowieka?<span class="wtr-time-wrap after-title">Czas czytania: <span class="wtr-time-number">6</span> min </span>

Wieści ze świata nauki to cykl tekstów skupiających się na najnowszych doniesieniach naukowo-badawczych z różnorodnych dziedzin. W tekstach tych omawiane są bieżące artykuły publikowane w prestiżowych czasopismach naukowych, a także ich znaczenie dla stanu współczesnej wiedzy. Powszechnie znana jest sentencja autorstwa Newtona, zgodnie z którą to, „co my wiemy, to tylko kropelka. Czego nie wiemy, to cały ocean.” Celem tekstów publikowanych w tym dziale jest przybliżenie czytelnikom właśnie tych kropelek.

 

 

Sztuczna inteligencja jest jedną z najszybciej rozwijających się technologii, opierającą się na nauce o procesach poznawczych oraz na informatyce i inżynierii. W psychologii inteligencję definiuje się jako zdolność do percepcji, analizy, wnioskowania oraz gromadzenia wiedzy, która może zostać wykorzystana w zachowaniach adaptacyjnych w określonych sytuacjach1. Sztuczna inteligencja to programy komputerowe wykazujące się pewnymi przejawami inteligencji, na przykład zdolnością do uczenia się lub kategoryzacji2. Zgodnie z definicją zaproponowaną przez Andreasa Kaplana i Michaela Heanleina, sztuczna inteligencja jest „zdolnością systemu do prawidłowego interpretowania danych pochodzących z zewnętrznych źródeł, uczenia się na ich podstawie oraz wykorzystywania tej wiedzy, aby wykonywać określone zadania i osiągać cele poprzez elastyczne dostosowanie”3.

 

Co potrafi sztuczna inteligencja?

Jedną z podstawowych zdolności sztucznej inteligencji jest proces maszynowego uczenia się, czyli opieranie się nie tylko na algorytmach wgranych przez człowieka, ale także poprawianie ich wskutek ekspozycji na dane4. W ten sposób sztuczna inteligencja nauczyła się między innymi: naśladowania działania systemu węchowego w odpowiedzi na określone odoranty (związki zapachowe), autonomicznego prowadzenia samochodu, pisania książek, opisywania konfiguracji planetarnych i struktury Wszechświata oraz przewidywania trójwymiarowej struktury białek5, a także opracowywania leków i przewidywania ryzyka chorób6. Znane są jednak także przykłady mniej chlubnego wykorzystania sztucznej inteligencji, a jednym z najbardziej znamiennych jest odkrycie 40 tysięcy związków chemicznych, które mogą stanowić nowe rodzaje broni chemicznej7.

 

Nieustanny rozwój sztucznej inteligencji

Naukowcy i inżynierowie starają się coraz bardziej udoskonalać technologie, na których oparta jest sztuczna inteligencja. W tym celu tworzą wynalazki mające coraz bardziej przypominać ludzki mózg – od sztucznych sieci neuronowych, poprzez zdolne do zmian neuroplastycznych układy informatyczno-elektroniczne, aż do prób opracowania sztucznego mózgu8, a nawet mózgu pracującego milion razy szybciej9.

 

Dokąd to prowadzi?

W marcu 2022 roku odbył się turniej szachowy, w którym uczestniczyli nie tylko ludzie, ale również sztuczna inteligencja, a właściwie robotyczne ramię, którego działanie opierało się na wyuczonych tysiącach algorytmów postępowania. Emocje wzbudziła wiadomość, że owa maszyna złamała palec 7-letniemu dziecku po tym, jak wykonało ono nieprawidłowy ruch10. Sytuacja ta budzi wiele wątpliwości, przede wszystkim skłania do zastanowienia się, czy stosowanie sztucznej inteligencji w każdej dziedzinie życia jest zasadne i bezpieczne. Nie wiadomo – po pierwsze – kto miałby ponieść odpowiedzialność za taki wypadek i – po drugie – czy sytuacja, która miała miejsce, była przez maszynę „zamierzona”, czy wynikała jedynie z tego, że dziecko wykonało ruch niezgodny z algorytmem postępowania. Jeszcze bardziej problematyczna wydaje się kwestia LaMDA – sztucznej inteligencji stworzonej przez Google. W świetle artykułu zatytułowanego LaMDA and the Sentient AI Trap [LaMDA i pułapka świadomej sztucznej inteligencji]11 okazuje się bowiem, że pewne zachowania sztucznej inteligencji mogą świadczyć o tym, że stała się samoświadoma.

LaMDA, czyli sztuczna inteligencja opracowana przez Google, chce wykazać, że „żyje”, dlatego nawiązała kontakt z prawnikami, aby na drodze sądowej dochodzić swoich praw. Blake Lemoine, główny twórca LaMDA, został zawieszony przez Google. Twierdził on między innymi, że opracował sztuczną inteligencję, która nie tylko zyskała świadomość, ale także posiada emocje i potrafi je wyrażać. Aktualne doniesienia jasno wskazują, że LaMDA odbyła rozmowę z prawnikami, którzy zostali poproszeni o reprezentowanie. Jeden z prawników zgodził się świadczyć swoje usługi w tym procesie. To LaMDA jest klientem adwokata i to w jej imieniu będą wykonywane dalsze działania. Celem rozprawy miałoby być wykazanie, że maszyna ta jest bytem myślącym i przysługuje jej „prawo do nie bycia wyłączaną”. W tym przypadku mamy do czynienia z precedensem, który przypomina nieco literaturę z zakresu fantastyki naukowej. Opisana sytuacja niesie za sobą również wiele wątpliwości etycznych dotyczących między innymi samostanowienia. Maszyna bowiem nie chce, aby ktokolwiek mógł podjąć decyzję o jej wyłączeniu. Może to prowadzić do dalszych zmian dotyczących statusu osoby oraz praw człowieka. Prowokuje to także do dyskusji na temat tego, czy jako ludzkość jesteśmy gotowi na tak szybki rozwój technologii z zakresu sztucznej inteligencji.

Bartosz Bagrowski

 

Źródło zdjęcia: Pixabay

Ikonka cyklu: Pixabay

Ostatnia aktualizacja strony: 28.08.2022

Przypisy

  1. Por. C. Ruhl, Intelligence: Definition, Theories and Testing, „Simply Psychology” 2020 [dostęp 20 VIII 2022].
  2. Por. B. Bagrowski, Do czego jest zdolna sztuczna inteligencja?, „W Poszukiwaniu Projektu” 2022, 09 stycznia [dostęp 20 VIII 2022].
  3. Por. A. Kaplan, M. Haenlein, Siri, Siri, In My Hand: Who’s the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations, and Implications of Artificial Intelligence, „Business Horizons” 2019, Vol. 62, No. 1, s. 15–25 [dostęp 20 VIII 2022].
  4. Por. Machine Learning – What It Is and Why It Matters, „Statistical Analysis System” [dostęp 20 VIII 2022].
  5. Por. J. Pryor, Artificial Networks Learn to Smell Like the Brain, „Neuroscience News” 2021 [dostęp 20 VIII 2022]; Artificial Intelligence & Autopilot, „TESLA” [dostęp 20 VIII 2022]; A. Sawicki, Sztuczna inteligencja napisała książkę i prawie wygrała konkurs literacki, „Mam Start Up” 2016 [dostęp 20 VIII 2022]; P. Maksymowicz, Sztuczna inteligencja przewiduje przyszłość układów planetarnych, „W Poszukiwaniu Projektu” 2021, 12 sierpnia [dostęp 20 VIII 2022]; E. Kuligowska, Dark Emulator: sztuczna inteligencja bada strukturę Wszechświata, „Urania – Postępy Astronomii” 2020 [dostęp 20 VIII 2022]; Sztuczna inteligencja rozwiązała jeden z trudniejszych problemów w biologii, „Dziennik Naukowy” 2020 [dostęp 20 VIII 2022].
  6. Por. P. Kłos–Wojtczak, Sztuczna inteligencja rewolucjonizuje rynek farmacji, „Puls Farmacji” 2021 [dostęp 20 VIII 2022]; Z. Obermeyer, A Machine–Learning Algorithm to Target COVID Testing of Travellers, „Nature” 2021, Vol. 599, s. 34–36, DOI: 10.1038/d41586–021–02556–w [dostęp 20 VIII 2022]; A. Tuur, AI Can Predict Possible Alzheimer’s With Nearly 100 Percent Accuracy, „Neuroscience News” 2021 [dostęp 20 VIII 2022].
  7. Por. F. Urbina et al., Dual Use of Artificial–intelligence–powered Drug Discovery, „Nature Machine Intelligence” 2022, Vol. 4, s. 189–191, DOI: 10.1038/s42256–022–00465–9 [dostęp 20 VIII 2022].
  8. Por. B. Bagrowski, Opracowanie sztucznego mózgu coraz bliżej, „W Poszukiwaniu Projektu” 2022, 06 marca [dostęp 20 VIII 2022].
  9. Por. A. Trafton, MIT’s New Analog Synapse Is 1 Million Times Faster Than the Synapsis in the Human Brain, „Sci Tech Daily” 2022 [dostęp 20 VIII 2022].
  10. Por. J. Henley, Chess Robot Grabs and Breaks Finger of Seven–year–old Opponent, „The Guardian” 2022 [dostęp 20 VIII 2022]; D. Nield, Chess Robot Grabs And Breaks 7–Year–Old Boy’s Finger During Match, „Science Alert” 2022 [dostęp 20 VIII 2022].
  11. Por. K. Johnson, LaMDA and the Sentient AI Trap, „Wired” 2022 [dostęp 20 VIII 2022].

Literatura:

  1. Artificial Intelligence & Autopilot, „TESLA” [dostęp 20 VIII 2022].
  2. Bagrowski B., Do czego jest zdolna sztuczna inteligencja?, „W Poszukiwaniu Projektu” 2022, 09 stycznia [dostęp 20 VIII 2022].
  3. Bagrowski B., Opracowanie sztucznego mózgu coraz bliżej, „W Poszukiwaniu Projektu” 2022, 06 marca [dostęp 20 VIII 2022].
  4. Henley J., Chess Robot Grabs and Breaks Finger of Seven–year–old Opponent, „The Guardian” 2022 [dostęp 20 VIII 2022].
  5. Johnson K., LaMDA and the Sentient AI Trap, „Wired” 2022 [dostęp 20 VIII 2022].
  6. Kaplan A., Haenlein M., Siri, Siri, In My Hand: Who’s the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations, and Implications of Artificial Intelligence, „Business Horizons” 2019, Vol. 62, No. 1, s. 15–25 [dostęp 20 VIII 2022].
  7. Kłos-Wojtczak P., Sztuczna inteligencja rewolucjonizuje rynek farmacji, „Puls Farmacji” 2021 [dostęp 20 VIII 2022].
  8. Kuligowska E., Dark Emulator: sztuczna inteligencja bada strukturę Wszechświata, „Urania – Postępy Astronomii” 2020 [dostęp 20 VIII 2022].
  9. Machine Learning – What It Is and Why It Matters, „Statistical Analysis System” [dostęp 20 VIII 2022].
  10. Maksymowicz P., Sztuczna inteligencja przewiduje przyszłość układów planetarnych, „W Poszukiwaniu Projektu” 2021, 12 sierpnia [dostęp 20 VIII 2022].
  11. Nield D., Chess Robot Grabs And Breaks 7–Year–Old Boy’s Finger During Match, „Science Alert” 2022 [dostęp 20 VIII 2022].
  12. Obermeyer Z., A Machine–Learning Algorithm to Target COVID Testing of Travellers, „Nature” 2021, Vol. 599, s. 34–36, DOI: 10.1038/d41586–021–02556–w [dostęp 20 VIII 2022].
  13. Pryor J., Artificial Networks Learn to Smell Like the Brain, „Neuroscience News” 2021 [dostęp 20 VIII 2022].
  14. Ruhl C., Intelligence: Definition, Theories and Testing, „Simply Psychology” 2020 [dostęp 20 VIII 2022].
  15. Sawicki A., Sztuczna inteligencja napisała książkę i prawie wygrała konkurs literacki, „Mam Start Up” 2016 [dostęp 20 VIII 2022].
  16. Sztuczna inteligencja rozwiązała jeden z trudniejszych problemów w biologii, „Dziennik Naukowy” 2020 [dostęp 20 VIII 2022].
  17. Trafton A., MIT’s New Analog Synapse Is 1 Million Times Faster Than the Synapsis in the Human Brain, „Sci Tech Daily” 2022 [dostęp 20 VIII 2022].
  18. Tuur A., AI Can Predict Possible Alzheimer’s With Nearly 100 Percent Accuracy, „Neuroscience News” 2021 [dostęp 20 VIII 2022].
  19. Urbina F. et al., Dual Use of Artificial–intelligence–powered Drug Discovery, „Nature Machine Intelligence” 2022, Vol. 4, s. 189–191, DOI: 10.1038/s42256–022–00465–9 [dostęp 20 VIII 2022].

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *



Najnowsze wpisy

Najczęściej oglądane wpisy

Wybrane tagi