Od redakcji „Evolution News & Science Today”: Z przyjemnością przedstawiamy nową serię tekstów autorstwa Jonathana Wellsa, poświęconych tematowi największych naukowych problemów teorii ewolucji. Poniżej zamieszczamy pierwszy tekst w tej serii, stanowiący część artykułu opublikowanego w nowej książce The Comprehensive Guide to Science and Faith: Exploring the Ultimate Questions About Life and the Cosmos [Wyczerpujący przewodnik po nauce i wierze. Rozważania dotyczące podstawowych pytań o życie i kosmos].
W 1973 roku biolog Theodosius Dobzhansky napisał, że „nic w biologii nie ma sensu, jeśli nie jest rozpatrywane w świetle teorii ewolucji”1. W 1989 roku biolog Richard Dawkins stwierdził: „Można śmiało powiedzieć, że ten, kto twierdzi, że nie wierzy w istnienie ewolucji, jest ignorantem, głupcem lub obłąkańcem (albo niegodziwcem, choć tego wolałbym nie brać pod uwagę)”2.
Czym jednak jest ewolucja?
Czym jest ewolucja?
Słowo ewolucja ma wiele znaczeń. W jednym z nich odnosi się po prostu do zmiany w czasie. W innym oznacza rozwój kosmosu, techniki lub kultury. Żadna zdrowa na umyśle osoba nie uważa, że nic nie zmienia się z upływem czasu czy że kosmos, technika i kultura nie mają żadnej historii. W tych znaczeniach ewolucja nie budzi żadnych kontrowersji.
W biologii ewolucja może odnosić się do faktu, że wiele współcześnie żyjących roślin i zwierząt różni się od tych, które istniały w przeszłości. Może też dotyczyć faktu, że w obrębie istniejących gatunków zachodzą małe zmiany – takie jakie obserwujemy w swoich rodzinach. Dobzhansky i Dawkins, używając słowa ewolucja, nie mieli jednak na myśli tych niekontrowersyjnych rodzajów ewolucji biologicznej. Chodziło im o ewolucję darwinowską.
Karol Darwin twierdził, że jego teoria dotyczy dziedziczenia z modyfikacjami, przez co miał na myśli, że wszystkie istoty żywe wywodzą się od jednego lub kilku przodków, którzy żyli w odległej przeszłości. Ci przodkowie ulegli przekształceniom w wyniku działania niekierowanych procesów, takich jak małe zmiany i dobór naturalny (przeżywanie najlepiej dostosowanych). W O powstawaniu gatunków Darwin napisał: „patrzę na wszystkie istoty żyjące nie jako na oddzielnie stworzone, lecz jako na potomstwo niewielu przodków żyjących”3 dawno temu, a także: „dobór naturalny był najważniejszym, chociaż nie wyłącznym czynnikiem przekształcania gatunków”4. W Autobiografii napisał też: „Nie więcej jest, zdaje się, celowości w zmienności istot żywych i w działaniu doboru naturalnego niż w kierunku, w którym wieje wiatr”5.
We współczesnej wersji teorii Darwina, często nazywanej neodarwinizmem, za główne źródło nowych zmian uznawane są przypadkowe mutacje w DNA. W pozostałej części tekstu słowo ewolucja będzie odnosić się do ewolucji neodarwinowskiej.
Czym jest nauka?
Podobnie jak słowo ewolucja, termin nauka również ma różne znaczenia. W tym tekście, mówiąc o nauce, będę miał na myśli naukę empiryczną, czyli próbę poszukiwania prawdy drogą sprawdzania hipotez w odniesieniu do danych empirycznych. W związku z tym pytanie brzmi: jakie dane empiryczne sprawiają największe problemy neodarwinizmowi?
Mając na uwadze wprowadzony przez Darwina termin dziedziczenie z modyfikacjami, najpierw rozważę dane empiryczne na rzecz dziedziczenia (czyli hipotezy wspólnoty pochodzenia, zgodnie z którą wszystkie organizmy żywe wywodzą się od wspólnych przodków). Ściślej rzecz biorąc, uwagę skupię na zagadnieniach homologii, skamieniałości i filogenezy molekularnej. Następnie przyjrzę się idei modyfikacji (hipotezy, że organizmy wyewoluowały wskutek działania zupełnie niekierowanych procesów naturalnych). Skoncentruję się na kwestiach doboru naturalnego, mutacji i specjacji (powstawania nowych gatunków).
Jonathan Wells
Oryginał: What Are the Top Scientific Problems with Evolution?, „Evolution News & Science Today” 2022, February 10 [dostęp 5 III 2022].
Przekład z języka angielskiego: Dariusz Sagan
Źródło zdjęcia: Pixabay
Ostatnia aktualizacja strony: 01.07.2022
Przypisy
- T. Dobzhansky, Nothing in Biology Makes Sense Except in the Light of Evolution, „The American Biology Teacher” 1973, Vol. 35, s. 125–129.
- R. Dawkins, Put Your Money on Evolution, „The New York Times” 1989, April 9, section VII, 35 [dostęp 5 III 2022].
- K. Darwin, O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli o utrzymaniu się doskonalszych ras w walce o byt. Dzieła Wybrane, t. II, tłum. S. Dickstein, J. Nusbaum, „Biblioteka Klasyków Biologii”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1959, s. 514.
- Darwin, O powstawaniu gatunków, s. 17.
- K. Darwin, Autobiografia i wybór listów. Dzieła wybrane, t. VIII, tłum. A. Iwanowska, A. Krasicka, J. Połtowicz i S. Skowron, „Biblioteka Klasyków Biologii”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1960, s. 43–44.
Literatura:
- Darwin K., Autobiografia i wybór listów. Dzieła wybrane, t. VIII, tłum. A. Iwanowska, A. Krasicka, J. Połtowicz i S. Skowron, „Biblioteka Klasyków Biologii”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1960.
- Darwin K., O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli o utrzymaniu się doskonalszych ras w walce o byt. Dzieła Wybrane, t. II, tłum. S. Dickstein, J. Nusbaum, „Biblioteka Klasyków Biologii”, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1959.
- Dawkins R., Put Your Money on Evolution, „The New York Times” 1989, April 9, [dostęp 5 III 2022].
- Dobzhansky T., Nothing in Biology Makes Sense Except in the Light of Evolution, „The American Biology Teacher” 1973, Vol. 35, s. 125–129.